جریمه نقدی فحاشی و توهین

جریمه نقدی فحاشی و توهین در قوانین ایران به عنوان یک مجازات تعزیری بسته به نوع جرم و تغییرات قانونی متفاوت است. در حال حاضر توهین به اشخاص عادی مشمول جزای نقدی درجه شش است که بر اساس آخرین مصوبات برای سال 1404 از ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلیون ریال می باشد. هدف این مقاله بررسی دقیق جزای نقدی این جرایم در قانون جدید با تمرکز بر تحولات سال ۱۴۰۴ و پیش بینی های ۱۴۰۵ است.

حیثیت و آبروی افراد از جمله مهم ترین ارزش های اجتماعی و حقوقی است که مورد حمایت قوانین هر جامعه ای قرار دارد. در جمهوری اسلامی ایران نیز قانونگذار با جرم انگاری اعمالی نظیر توهین و فحاشی در پی صیانت از این حق اساسی اشخاص است. درک دقیق مجازات های مربوط به این جرایم به ویژه جزای نقدی که به عنوان یکی از رایج ترین انواع مجازات تعیین می شود برای همه اقشار جامعه از افراد عادی تا حقوقدانان و فعالان فضای مجازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این راهنمای جامع تلاش می کند تا با تحلیل مواد قانونی تفکیک انواع توهین و فحاشی و ارائه مبالغ به روز جریمه نقدی اطلاعاتی کاربردی و قابل اتکا ارائه دهد. همچنین جنبه های عملی نظیر راه های اثبات جرم و مراحل شکایت نیز به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا خوانندگان بتوانند در مواجهه با این مسائل حقوقی تصمیماتی آگاهانه اتخاذ کنند.

اهمیت صیانت از حیثیت افراد: مبانی حقوقی توهین و فحاشی در قوانین ایران

در نظام حقوقی ایران توهین و فحاشی صرفاً مفاهیم اخلاقی نیستند بلکه جرایمی هستند که در قانون مجازات اسلامی برای آن ها مجازات تعیین شده است. این جرم انگاری نشان دهنده اهمیت حفظ آبرو و احترام افراد در جامعه و لزوم برخورد با هرگونه عملی است که به این ارزش ها لطمه می زند. آشنایی با تعاریف حقوقی عناصر تشکیل دهنده جرم و تفاوت های این مفاهیم با جرایم مشابه برای درک صحیح پیامدهای قانونی آن ها ضروری است.

توهین چیست؟ تعاریف و عناصر تشکیل دهنده جرم

توهین در معنای حقوقی به هر گفتار کردار نوشتار یا اشاره ای اطلاق می شود که از نظر عرف جامعه موجب تحقیر یا وهن (کم شدن قدر و منزلت) شخص دیگری شود. این تعریف با برداشت عرفی از توهین همپوشانی زیادی دارد اما چارچوب قانونی آن را دقیق تر مشخص می کند. برای تحقق جرم توهین وجود سه عنصر اصلی الزامی است:

عنصر قانونی: این عنصر به ماده 608 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) اشاره دارد که توهین به اشخاص را جرم انگاری کرده است. بر اساس این ماده هرگونه فحاشی و به کار بردن الفاظ رکیک که مشمول حد قذف نباشد مستوجب مجازات است. همچنین تغییرات اخیر در قوانین به ویژه قانون کاهش مجازات حبس تعزیری تأثیر به سزایی در نوع و میزان مجازات به خصوص جزای نقدی داشته است.

عنصر مادی: شامل رفتار فیزیکی مرتکب است که می تواند به صورت گفتار (مانند فحاشی شفاهی) کردار (مانند پرتاب آب دهان یا انجام حرکات موهن) نوشتار (مانند ارسال پیامک توهین آمیز یا انتشار مطالب اهانت آمیز در فضای مجازی) یا حتی اشارات صورت گیرد. برای تحقق توهین لازم است که این اعمال به قصد تحقیر و وهن دیگری انجام شود و صرفاً یک رفتار غیرمودبانه کافی نیست. نکته مهم این است که توهین به اشخاص حقوقی (مانند شرکت ها یا ادارات) قابل تحقق نیست و تنها مربوط به اشخاص حقیقی است. همچنین توهین به گروهی از افراد تنها در صورتی جرم محسوب می شود که مصادیق آن گروه کم و قابل شناسایی باشند.

عنصر معنوی (سوء نیت عام و خاص): برای اینکه عمل توهین آمیز جرم محسوب شود مرتکب باید دارای سوء نیت باشد. سوء نیت عام به معنای قصد انجام عمل توهین آمیز است یعنی فرد آگاهانه و با اراده به ارتکاب عمل پرداخته باشد. سوء نیت خاص نیز به معنای قصد تحقیر و وهن شخص مخاطب است. بنابراین اگر کسی بدون آگاهی از معنای توهین آمیز یک لفظ یا با انجام عملی بدون اراده (مانند در حالت خواب یا بیهوشی) رفتاری را انجام دهد عنصر معنوی جرم محقق نشده و نمی توان او را محکوم به توهین کرد.

جایگاه فحاشی در چارچوب توهین

فحاشی به معنای به کار بردن الفاظ رکیک و زشت خود یکی از بارزترین مصادیق توهین محسوب می شود. در واقع هر فحاشی که عرفاً موجب وهن و تحقیر شخص دیگری گردد در دسته توهین قرار می گیرد. با این حال باید توجه داشت که دایره توهین گسترده تر از صرف فحاشی است و می تواند شامل هرگونه رفتار یا گفتار تحقیرآمیز دیگری نیز شود. نکته مهم در اینجا احراز نیت مرتکب و میزان تأثیرپذیری عرف جامعه از این الفاظ یا رفتار است. قاضی با در نظر گرفتن عرف زمان و مکان وقوع جرم و شخصیت طرفین توهین آمیز بودن عمل را تشخیص می دهد.

تمایز توهین تهمت و قذف: مرزهای حقوقی مجازات ها

یکی از نکات کلیدی در پرونده های مربوط به هتک حیثیت تمایز قائل شدن بین جرایم توهین تهمت (افترا) و قذف است. هرچند هر سه جرم به حیثیت افراد لطمه می زنند اما از نظر تعریف عناصر تشکیل دهنده و مجازات تفاوت های اساسی دارند که در تعیین جزای نقدی و سایر مجازات ها تأثیرگذار است.

* توهین: همانطور که ذکر شد عبارت است از نسبت دادن هر امر وهن آور به دیگری که عرفاً موجب کسر شأن او شود. این امر وهن آور می تواند صحیح یا غلط باشد و نیازی به اثبات دروغ بودن آن نیست. مجازات آن عموماً تعزیری است و در حال حاضر به جزای نقدی درجه شش تبدیل شده است.
* تهمت (افترا): به معنای نسبت دادن یک جرم به دیگری است که آن جرم در واقعیت اتفاق نیفتاده باشد یا اثبات نشود. یعنی فردی به دیگری اتهام ارتکاب جرمی را بزند که دروغ بوده یا نتواند آن را اثبات کند. مجازات افترا معمولاً شدیدتر از توهین است و شامل حبس و شلاق می شود.
* قذف: خاص ترین نوع نسبت دادن ناروا است و به معنای نسبت دادن زنا یا لواط به فردی است که شرایط لازم را داشته باشد (مانند بلوغ عقل مسلمان بودن و عدم تظاهر به زنا یا لواط). قذف از جمله جرایم حدی محسوب می شود به این معنا که مجازات آن (80 ضربه شلاق) به طور صریح در شرع و قانون تعیین شده و قاضی امکان تخفیف یا تبدیل آن را ندارد مگر در شرایط خاص که حد قذف ساقط شود که در آن صورت می تواند به مجازات تعزیری (مانند جزای نقدی درجه شش) تبدیل شود.

تمایز دقیق بین توهین تهمت و قذف نه تنها از نظر حقوقی بلکه برای درک عواقب و مجازات های هر یک از این افعال امری حیاتی است و می تواند مسیر پرونده قضایی را به کلی تغییر دهد. عدم آگاهی از این تفاوت ها ممکن است به تشخیص اشتباه جرم و در نتیجه تعیین مجازات نامتناسب منجر شود.

تحولات قانونی در مجازات توهین و فحاشی: تمرکز بر جزای نقدی 1404

قوانین مربوط به مجازات توهین و فحاشی در سال های اخیر دستخوش تغییرات مهمی شده است که اصلی ترین آن تبدیل مجازات حبس و شلاق به جزای نقدی در بسیاری از موارد است. این تحولات به ویژه با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال 1399 تأثیر مستقیمی بر مبالغ جریمه نقدی و رویه قضایی داشته است. آگاهی از این تغییرات برای هر شهروندی که با این دعاوی مواجه می شود ضروری است.

ماده 608 قانون مجازات اسلامی و اصلاحات اخیر

متن اصلی ماده 608 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب سال 1375 مقرر می داشت: «هر کس به دیگری فحاشی نماید یا با اعمال و رفتاری که عرفاً توهین به وی محسوب می شود موجبات وهن او را فراهم آورد در صورتی که مشمول حد قذف نباشد به هفتاد و چهار ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»

با این حال این ماده در سال های اخیر دستخوش اصلاحاتی به ویژه با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری شده است. هدف از این اصلاحات بازنگری در مجازات های تعزیری و کاهش جمعیت کیفری زندان ها بوده است. در نتیجه این تغییرات مجازات هایی مانند شلاق تعزیری که برای جرم توهین پیش بینی شده بود در بسیاری از موارد به جزای نقدی تبدیل شده است.

قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (1399) و تأثیر آن بر جزای نقدی

قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که در سال 1399 به تصویب رسید یکی از مهم ترین اصلاحات در زمینه مجازات جرایم خفیف و متوسط از جمله توهین بوده است. بند ج ماده 1 این قانون صراحتاً اعلام می کند که مجازات توهین به اشخاص عادی (که در ماده 608 آمده است) شامل فحاشی و به کار بردن الفاظ رکیک در صورتی که مشمول حد قذف نباشد به جزای نقدی درجه شش تبدیل می شود.

این تغییر بدان معناست که دیگر در اکثر موارد توهین به اشخاص عادی مجازات شلاق یا حبس تعزیری اولیه اعمال نمی شود و جای خود را به جزای نقدی می دهد. این امر رویکرد قانونگذار را از مجازات های بدنی به سمت مجازات های مالی برای جرایم خاص تغییر داده است.

میزان دقیق جزای نقدی درجه شش در سال 1404 و پیش بینی 1405

برای اطلاع از مبلغ دقیق جزای نقدی درجه شش باید به ماده 19 قانون مجازات اسلامی (مصوب سال 1392) رجوع کرد که در آن دسته بندی مجازات های تعزیری بر اساس درجات مختلف آمده است. طبق این ماده جزای نقدی درجه شش عبارت است از مبلغ بیش از بیست میلیون (20,000,000) ریال تا هشتاد میلیون (80,000,000) ریال.

با این حال ماده 28 قانون مجازات اسلامی اجازه می دهد که مبالغ جزای نقدی بر اساس نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی هر سه سال یک بار به پیشنهاد وزیر دادگستری و تصویب هیئت وزیران تعدیل شود. بر اساس آخرین مصوبات هیئت وزیران برای سال 1403 مبالغ جزای نقدی افزایش یافته است.

* میزان جزای نقدی درجه شش در سال 1404: بر اساس آخرین مصوبات و تعدیلات انجام شده جزای نقدی درجه شش در سال 1404 از دویست میلیون (200,000,000) ریال تا هشتصد میلیون (800,000,000) ریال تعیین شده است. این مبلغ به دلیل تورم و افزایش هزینه های زندگی نسبت به سال های گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
* پیش بینی برای سال 1405: با توجه به روند افزایش تورم و سیاست های کلی قوه قضائیه پیش بینی می شود که مبالغ جزای نقدی برای سال 1405 نیز دستخوش تغییر و افزایش شود. هرچند تا زمان نگارش این مقاله مبلغ دقیق برای سال 1405 اعلام نشده است اما می توان انتظار داشت که این ارقام همچنان رو به افزایش باشند و متناسب با شاخص های اقتصادی جدید تعدیل گردند. لذا همواره توصیه می شود برای اطلاع از آخرین مبالغ به بخشنامه ها و مصوبات جدید مراجع قضایی و هیئت وزیران مراجعه شود.

آیا جریمه نقدی به شاکی پرداخت می شود؟ توضیح وجهه عمومی جریمه

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که جزای نقدی تعیین شده برای جرایم توهین و فحاشی برخلاف خسارت یا دیه به شاکی پرداخت نمی شود. این جریمه به عنوان مجازات عمومی به حساب دولت واریز می گردد. بنابراین اگر شاکی قصد مطالبه خسارت مادی یا معنوی ناشی از توهین را داشته باشد باید به صورت جداگانه از طریق دادگاه حقوقی اقدام کند. جزای نقدی جنبه تنبیهی دارد و هدف آن اعمال مجازات قانونی بر مرتکب و حفظ نظم عمومی جامعه است.

انواع توهین و فحاشی و مجازات نقدی مخصوص هر کدام در سال 1404

توهین و فحاشی تنها یک مفهوم کلی نیستند و در قانون مجازات اسلامی مصادیق و انواع مختلفی دارند که هر یک ممکن است تحت مواد قانونی متفاوتی قرار گرفته و مجازات های خاص خود را از جمله جزای نقدی داشته باشند. درک این تفاوت ها برای تشخیص دقیق جرم و مجازات متناسب با آن حیاتی است. جدول زیر به تفکیک به انواع رایج توهین و فحاشی و مجازات نقدی مرتبط با آن ها در سال 1404 می پردازد:

نوع توهین / فحاشی	ماده قانونی مرتبط	توضیحات و مصادیق	مجازات اصلی (اولویت با جزای نقدی)	میزان جزای نقدی در 1404	نکات ویژه
توهین به اشخاص عادی (ساده)	ماده 608 ق.م.ا.	هر گفتار کردار یا نوشتاری که عرفاً موجب وهن و تحقیر شخص دیگری شود (مانند به کار بردن الفاظ رکیک).	جزای نقدی درجه 6 (جایگزین شلاق)	200 تا 800 میلیون ریال	جرم عمدی است؛ نیازی به حضور شنونده توهین نیست (حضوری یا علنی).
فحاشی ناموسی (غیر قذف)	ماده 608 ق.م.ا.	الفاظ رکیک با بار ناموسی که به حدی نرسد که نسبت زنا یا لواط باشد و شرایط قذف را نداشته باشد.	جزای نقدی درجه 6	200 تا 800 میلیون ریال	احراز نیت متهم توسط قاضی بسیار مهم است تا با قذف اشتباه نشود.
توهین به مقامات / کارمندان دولت	ماده 609 ق.م.ا.	توهین به رؤسای سه قوه وزرا نمایندگان مجلس قضات و سایر کارمندان دولت به دلیل سمت یا در حین انجام وظیفه.	45 روز تا 3 ماه حبس یا تا 74 ضربه شلاق یا جزای نقدی (در صورت عدم تبدیل)؛ یا جزای نقدی درجه 6 (در صورت تبدیل)	امکان تبدیل مجازات حبس و شلاق به جزای نقدی درجه 6 جدید: 200 تا 800 میلیون ریال. (در صورت عدم تبدیل: 2 تا 25 میلیون ریال)	مجازات شدیدتر به دلیل حفظ اقتدار دولتی. این جرم نیز می تواند به جزای نقدی درجه 6 تبدیل شود.
توهین به مقدسات	ماده 513 ق.م.ا.	اهانت به مقدسات اسلام انبیاء ائمه و حضرت فاطمه (س).	حبس از 1 تا 5 سال (در صورت عدم ساب النبی)	معمولاً حبس. در موارد خاص با تخفیف یا تبدیل به جزای نقدی امکان پذیر است.	در صورت ساب النبی (دشنام به پیامبر) مجازات اعدام است.
فحاشی به زن و کودک (در ملاء عام)	ماده 619 ق.م.ا.	ایجاد مزاحمت و توهین و فحاشی در معابر عمومی و اماکن عمومی نسبت به زنان و کودکان.	حبس از 2 تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق	امکان تبدیل حبس و شلاق به جزای نقدی درجه 6 جدید: 200 تا 800 میلیون ریال.	با هدف حمایت بیشتر از حقوق زنان و کودکان.
فحاشی و توهین پیامکی / فضای مجازی	ماده 641 ق.م.ا. (مزاحمت تلفنی) و ماده 608 ق.م.ا. (توهین)	توهین از طریق پیامک شبکه های اجتماعی (واتساپ تلگرام اینستاگرام) یا سایر تجهیزات مخابراتی.	حبس از 1 تا 6 ماه (برای مزاحمت تلفنی) یا جزای نقدی جایگزین؛ یا جزای نقدی درجه 6 برای توهین	امکان تبدیل به جزای نقدی درجه 6 جدید: 200 تا 800 میلیون ریال.	اثبات جرم نیازمند ادله الکترونیک قوی (اسکرین شات گزارش اپراتور).
جرم قذف	ماده 250 و 251 ق.م.ا.	نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری که شرایط خاص قذف را داشته باشد.	80 ضربه شلاق (حد)	عدم وجود جزای نقدی اصلی. (مگر در صورت عدم تحقق شرایط حد که به تعزیر تبدیل شود و امکان تبدیل به جزای نقدی درجه 6 وجود دارد).	نیاز به شرایط دقیق (بلوغ عقل مسلمان بودن عدم تظاهر به زنا/لواط فرد مورد قذف).

همانطور که در جدول مشاهده می شود بیشتر جرایم مربوط به توهین و فحاشی با توجه به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری به سمت جزای نقدی درجه شش سوق یافته اند. این تغییرات اهمیت آشنایی با مبالغ به روز را دوچندان می کند.

روند رسیدگی به جرایم توهین و فحاشی: از اثبات تا شکایت

اثبات جرم توهین و فحاشی و طی مراحل قانونی شکایت نیازمند آگاهی از اصول و رویه های قضایی است. موفقیت در یک پرونده توهین چه به عنوان شاکی و چه به عنوان متهم تا حد زیادی به نحوه جمع آوری ادله تنظیم شکوائیه و پیگیری دقیق مراحل قانونی بستگی دارد.

ادله اثبات کیفری: چگونه توهین و فحاشی را اثبات کنیم؟

در نظام حقوقی ایران ادله اثبات کیفری شامل اقرار شهادت قسامه (در موارد خاص) و علم قاضی است. در پرونده های توهین و فحاشی که غالباً فاقد شواهد فیزیکی واضح هستند نقش علم قاضی و مدارک پشتیبان بسیار پررنگ می شود:

* اقرار: اگر مرتکب خود به انجام عمل توهین آمیز اقرار کند این قوی ترین دلیل اثبات جرم است.
* شهادت شهود: شهادت دو شاهد عادل می تواند جرم توهین را اثبات کند. با این حال یافتن شاهد عادل و قابل اعتماد در بسیاری از موارد دشوار است.
* علم قاضی: قاضی می تواند با تکیه بر مجموعه قرائن و امارات به ارتکاب جرم توسط متهم علم پیدا کند. این قرائن می تواند شامل موارد زیر باشد:
* مدارک الکترونیکی: پیامک ها وویس (صوت ضبط شده) فیلم اسکرین شات از مکالمات شبکه های اجتماعی (تلگرام واتساپ اینستاگرام) یا ایمیل ها. البته این مدارک به تنهایی دلیل قاطع محسوب نمی شوند بلکه به عنوان اماره به قاضی در تشکیل علم کمک می کنند و باید اعتبار آن ها توسط کارشناس و مرجع قضایی تأیید شود.
* گزارش های پلیس فتا: در جرایم فضای مجازی گزارش های تخصصی پلیس فتا از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
* تحقیقات محلی: در مواردی که توهین در ملاء عام رخ داده باشد تحقیقات محلی می تواند به جمع آوری اطلاعات کمک کند.

مراحل گام به گام شکایت از جرم فحاشی و توهین

روند شکایت از جرم توهین و فحاشی یک فرآیند رسمی است که باید با دقت طی شود:

1. تنظیم و ثبت شکوائیه: اولین گام تنظیم یک شکوائیه دقیق است که در آن مشخصات شاکی و متهم شرح کامل واقعه زمان و مکان وقوع جرم و ادله موجود به صورت مستند ذکر شود. این شکوائیه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادسرا ارسال گردد.
2. رسیدگی در دادسرا: پس از ثبت شکوائیه پرونده به یکی از شعب دادسرا ارجاع می شود. بازپرس یا دادیار مربوطه با بررسی شواهد انجام تحقیقات لازم و شنیدن اظهارات طرفین در صورت احراز وقوع جرم قرار جلب به دادرسی را صادر می کند. پس از تأیید دادستان کیفرخواست صادر شده و پرونده برای رسیدگی و صدور حکم به دادگاه صالح ارسال می شود.
3. رسیدگی در دادگاه بدوی: دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و به طرفین ابلاغ می شود. در جلسات دادگاه قاضی به ادله شاکی و دفاعیات متهم رسیدگی می کند. در صورت احراز مجرمیت حکم محکومیت شامل جزای نقدی (در اکثر موارد) یا سایر مجازات ها صادر می گردد.
4. مهلت و مراحل تجدیدنظرخواهی: حکم صادر شده توسط دادگاه بدوی ظرف مدت 20 روز (برای اشخاص مقیم ایران) و دو ماه (برای اشخاص مقیم خارج از ایران) از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است. رأی صادر شده توسط دادگاه تجدیدنظر قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.

نکات حقوقی مهم در پرونده های توهین

در رسیدگی به پرونده های توهین چند نکته حقوقی حائز اهمیت است که توجه به آن ها می تواند در نتیجه پرونده تأثیرگذار باشد:

* حضرتی یا علنی بودن جرم: برای تحقق جرم توهین لازم نیست که توهین حتماً در حضور شخص توهین شونده انجام شود (حضوری). اگر توهین در غیاب فرد اما در جمع و در ملاء عام صورت گیرد و جنبه علنی داشته باشد باز هم جرم محقق می شود.
* معین بودن مخاطب: توهین باید به یک شخص حقیقی معین و مشخص صورت گیرد. توهین به گروه های کلی بدون تعیین مصداق مشخص جرم محسوب نمی شود (مثلاً توهین به معلمان بدون اشاره به فرد خاص).
* توهین به مردگان: توهین به مردگان به طور مستقیم جرم نیست مگر اینکه عرفاً موجب توهین به بازماندگان و جریحه دار شدن عواطف آن ها تلقی شود.
* تعدد جرایم: اگر همزمان با توهین جرایم دیگری نظیر تهدید افترا یا ضرب و جرح نیز صورت گرفته باشد مرتکب بر اساس قوانین تعدد جرایم محاکمه و مجازات خواهد شد و مجازات ها ممکن است به صورت تجمعی یا اشد اعمال شود.
* جنبه خصوصی جرم: جرم توهین از جمله جرایم قابل گذشت است به این معنی که با رضایت شاکی پرونده مختومه می شود. البته باید توجه داشت که جزای نقدی وجهه عمومی دارد و در صورت عدم گذشت شاکی و تعیین جزای نقدی مبلغ آن به دولت تعلق می گیرد و نه شاکی.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و تغییرات مداوم در قوانین بهره گیری از مشاوره وکیل متخصص کیفری در تمامی مراحل از تنظیم شکوائیه تا دفاع در دادگاه می تواند به حفظ حقوق شما کمک شایانی کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.

نتیجه گیری

جرم توهین و فحاشی با توجه به جایگاه رفیع حیثیت و آبروی افراد در قوانین کشور همواره مورد توجه قانونگذار بوده است. تحولات اخیر در قانون مجازات اسلامی به ویژه با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال 1399 منجر به تغییر رویکرد از مجازات های بدنی و حبس به سمت جزای نقدی در بسیاری از موارد توهین به اشخاص عادی شده است. این تغییر بر اهمیت شناخت دقیق مبالغ به روز جزای نقدی تأکید می کند. بر اساس آخرین مصوبات برای سال 1404 میزان جزای نقدی درجه شش (برای توهین عادی) در حال حاضر بین 200 تا 800 میلیون ریال تعیین شده و پیش بینی می شود که این ارقام برای سال 1405 نیز دستخوش تعدیل و افزایش گردند.

آگاهی از تعاریف حقوقی تمایز میان توهین تهمت و قذف انواع توهین و مجازات های خاص هر یک و همچنین مراحل اثبات و شکایت از اهمیت بالایی برخوردار است. ادله ای نظیر اقرار شهادت و به ویژه علم قاضی که با کمک مدارک الکترونیکی و سایر قرائن تقویت می شود نقش کلیدی در اثبات این جرایم دارند. در نهایت با توجه به جنبه های پیچیده و تخصصی پرونده های کیفری توصیه می شود که افراد در مواجهه با چنین مسائلی چه به عنوان شاکی و چه به عنوان متهم حتماً از مشاوره وکلای متخصص در امور کیفری بهره مند شوند. این اقدام نه تنها به تضمین رعایت حقوق قانونی کمک می کند بلکه فرآیند رسیدگی قضایی را نیز تسهیل و تسریع می نماید. رعایت احترام متقابل در تمامی تعاملات اجتماعی و فضای مجازی سنگ بنای جامعه ای سالم و پویاست و آگاهی از پیامدهای حقوقی بی احترامی ها گامی مهم در این راستاست.