علت بروز خروپف از چیست؟

خروپف یا خرناس صدای ناخوشایندی است که در اثر انسداد نسبی مجرای هوایی فوقانی حین خواب ایجاد می شود. این پدیده زمانی رخ می دهد که بافت های نرم گلو در اثر عبور هوا مرتعش می شوند. دلایل متعددی از جمله آناتومی دهان و گلو اضافه وزن آلرژی و مشکلات بینی می توانند باعث بروز خروپف شوند. در بسیاری موارد بی خطر است اما گاهی نشانه یک اختلال جدی تر مانند آپنه خواب است.

این صدا که ممکن است از ملایم تا بسیار بلند و آزاردهنده متغیر باشد نه تنها خواب فرد خروپف کننده را مختل می کند بلکه می تواند آرامش را از شریک زندگی او نیز سلب کند. درک مکانیسم ایجاد خروپف و شناخت عوامل مؤثر بر آن اولین گام برای یافتن راهکارهای مناسب جهت کاهش یا درمان این مشکل است. در ادامه به بررسی جامع دلایل علائم همراه روش های تشخیص و گام های درمانی مختلف برای بهبود وضعیت خروپف خواهیم پرداخت.

خروپف یا خرناس چیست؟

خروپف به صدایی خشن و معمولاً بلند اطلاق می شود که هنگام خواب از مجاری هوایی فوقانی به طور مشخص از ناحیه گلو و بینی تولید می گردد. این صدا نتیجه لرزش بافت های نرم در پشت گلو است. هنگامی که فرد در خواب عمیق قرار می گیرد عضلات سقف دهان (کام نرم) زبان کوچک (یوولا) زبان و دیواره های گلو شل می شوند.

این شل شدگی می تواند باعث تنگ شدن نسبی راه هوایی شود. با عبور جریان هوا از این مسیر تنگ شده بافت های شل اطراف شروع به لرزش می کنند و صدای خروپف ایجاد می شود. شدت و نوع صدای خرناس به میزان تنگی مجرای هوایی و سرعت عبور هوا بستگی دارد. این پدیده بسیار شایع است و میلیون ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد.

در برخی افراد خروپف صرفاً یک پدیده صوتی است و پیامد جدی برای سلامتی ندارد. با این حال در مواردی می تواند نشانه ای از یک مشکل تنفسی زمینه ای جدی تر باشد مانند آپنه انسدادی خواب. تشخیص تفاوت بین خروپف ساده و خروپف مرتبط با آپنه خواب از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا آپنه خواب می تواند عوارض سلامتی قابل توجهی ایجاد کند.

خروپف می تواند کیفیت خواب فرد و اطرافیانش را به شدت کاهش دهد و منجر به مشکلاتی مانند خواب آلودگی روزانه کاهش تمرکز و تحریک پذیری شود. عوامل مختلفی می توانند بر شدت و وقوع خروپف تأثیر بگذارند از جمله وضعیت خوابیدن مصرف مواد خاص و ویژگی های فیزیکی فرد. بررسی دقیق این عوامل به شناسایی علت اصلی و انتخاب بهترین روش درمان کمک می کند.

دلایل خروپف در خواب

خروپف در خواب می تواند ناشی از مجموعه ای از عوامل باشد که به نحوی باعث تنگ شدن یا انسداد جزئی مجاری هوایی در ناحیه گلو دهان یا بینی می شوند. این تنگی باعث می شود جریان هوا با فشار بیشتری عبور کرده و بافت های نرم اطراف مرتعش شوند و صدای خرناس تولید گردد. شناخت این دلایل برای انتخاب راهکار درمانی مناسب ضروری است.

یکی از دلایل اصلی به آناتومی فرد مربوط می شود. شکل و اندازه کام نرم زبان کوچک لوزه ها و حتی فک و گردن می تواند در ایجاد خروپف نقش داشته باشد. برای مثال داشتن کام نرم ضخیم یا زبان کوچک بلند می تواند فضای پشت گلو را تنگ کند.

اضافه وزن یکی از عوامل شایع است. تجمع بافت چربی در اطراف گردن می تواند باعث فشار بر مجاری هوایی و کاهش قطر آن ها شود به خصوص در حالت درازکش.

مصرف برخی مواد مانند الکل آرام بخش ها و برخی داروهای خواب آور قبل از خواب عضلات گلو را بیش از حد شل می کند. این شل شدگی باعث می شود بافت ها راحت تر روی هم افتاده و راه هوایی را تنگ کنند.

مشکلات ساختاری در بینی نیز می تواند منجر به خروپف شود. انحراف تیغه بینی پولیپ بینی یا احتقان مزمن ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی تنفس طبیعی از راه بینی را دشوار می کنند. این امر فرد را مجبور به تنفس دهانی می کند که احتمال خروپف را افزایش می دهد.

وضعیت خوابیدن نیز تأثیرگذار است. خوابیدن به پشت باعث می شود زبان و کام نرم به سمت عقب گلو بیفتند و راه هوایی را مسدود کنند. در مقابل خوابیدن به پهلو معمولاً به باز نگه داشتن مجاری هوایی کمک می کند و خروپف را کاهش می دهد.

کمبود خواب نیز می تواند باعث شل شدن بیشتر عضلات گلو شود و احتمال خروپف را افزایش دهد. همچنین افزایش سن با کاهش تون عضلانی عمومی بدن از جمله عضلات گلو مرتبط است که می تواند به بروز یا تشدید خروپف منجر شود.

علت خروپف نوزاد در خواب

شنیدن صدای خروپف یا تنفس پر سروصدا در نوزادان ممکن است برای والدین نگران کننده باشد اما در بسیاری از موارد این صداها طبیعی و بی خطر هستند. مجاری تنفسی نوزادان به ویژه بینی بسیار کوچک و باریک هستند. حتی مقادیر کمی مخاط خشک شده یا شیر بالاآمده در بینی می تواند باعث ایجاد صداهای تنفسی شود که شبیه به خرناس به نظر می رسند.

خشکی هوا نیز می تواند باعث تولید مخاط بیشتر و در نتیجه گرفتگی بینی در نوزادان شود که منجر به تنفس صدادار می شود. این نوع خروپف معمولاً موقتی است و با تمیز کردن ملایم بینی یا استفاده از دستگاه بخور در اتاق خواب بهبود می یابد. با این حال در برخی موارد نادر خروپف در نوزادان می تواند نشانه ای از مشکلات جدی تر باشد.

بزرگ شدن لوزه ها یا آدنوئیدها (لوزه سوم) در کودکان بزرگتر شایع تر است اما در موارد نادر ممکن است در نوزادان نیز باعث انسداد راه هوایی و خروپف شود. مشکلات ساختاری مادرزادی در مجاری هوایی نیز ممکن است عامل خروپف باشند. اگر خروپف نوزاد با علائمی مانند وقفه های تنفسی آبی شدن دور لب ها مشکل در شیر خوردن یا عدم افزایش وزن مناسب همراه است باید فوراً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کرد تا علت دقیق بررسی شود.

علت خر و پف با دهان بسته

خروپف معمولاً با تنفس از راه دهان همراه است اما برخی افراد حتی با دهان بسته نیز خرناس می کشند. این نوع خروپف معمولاً نشان دهنده مشکلی در مجاری هوایی بینی است. وقتی مسیر عبور هوا از بینی مسدود یا تنگ می شود حتی اگر دهان بسته باشد جریان هوا برای رسیدن به ریه ها باید با فشار بیشتری از مسیر باقی مانده عبور کند که می تواند باعث لرزش بافت ها و ایجاد صدا شود.

شایع ترین دلایل خروپف با دهان بسته عبارتند از: احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی آنفولانزا یا آلرژی. این شرایط باعث تورم غشای مخاطی داخل بینی و کاهش فضای عبور هوا می شوند. انحراف تیغه بینی که دیواره جداکننده دو سوراخ بینی است اگر شدید باشد می تواند یک سمت بینی را به شدت تنگ کند.

پولیپ بینی توده های غیرسرطانی که در داخل بینی یا سینوس ها رشد می کنند نیز می توانند راه هوایی را مسدود کنند. تورم یا بزرگ شدن شاخک های بینی (توربینیت ها) که اغلب در اثر آلرژی یا تغییرات دما رخ می دهد عامل دیگری است. سینوزیت مزمن نیز می تواند با ایجاد تورم و احتقان در مجاری بینی و سینوس ها به خروپف دهان بسته منجر شود.

در برخی موارد ضعف یا شل بودن بیش از حد عضلات زبان نیز می تواند باعث افتادن زبان به سمت عقب گلو و مسدود کردن نسبی راه هوایی شود حتی اگر دهان بسته باشد. این حالت نیز می تواند منجر به خروپف شود. تشخیص دقیق علت خروپف دهان بسته نیازمند معاینه توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است.

آپنه خواب و مشکلات خروپف در خواب

آپنه خواب به ویژه آپنه انسدادی خواب (OSA) یک اختلال جدی خواب است که اغلب با خروپف شدید و بلند همراه است. در آپنه انسدادی خواب مجاری هوایی فوقانی فرد در طول خواب به طور مکرر به طور کامل یا جزئی مسدود می شوند. این انسداد باعث کاهش یا توقف جریان هوا به ریه ها می شود که می تواند از چند ثانیه تا بیش از یک دقیقه طول بکشد.

هنگامی که راه هوایی مسدود می شود سطح اکسیژن در خون کاهش می یابد و مغز به طور موقت بیدار می شود تا عضلات گلو را تحریک کرده و راه هوایی را باز کند. این بیداری های کوتاه معمولاً به یاد نمی آیند اما چرخه خواب طبیعی را مختل کرده و باعث کاهش کیفیت خواب می شوند. خروپف در افراد مبتلا به آپنه خواب معمولاً بسیار بلند و ناگهانی قطع می شود و سپس با یک صدای نفس نفس یا احساس خفگی دوباره شروع می شود.

این وقفه های تنفسی و بیداری های مکرر باعث می شوند فرد مبتلا به آپنه خواب در طول شب استراحت کافی نداشته باشد. در نتیجه علائمی مانند خواب آلودگی شدید در طول روز سردردهای صبحگاهی مشکل در تمرکز تحریک پذیری و کاهش حافظه بروز می کنند. آپنه خواب یک مشکل صرفاً صوتی نیست؛ بلکه یک اختلال پزشکی است که می تواند عوارض جدی برای سلامتی در پی داشته باشد.

ارتباط قوی بین آپنه خواب و بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا آریتمی های قلبی سکته مغزی و حمله قلبی وجود دارد. همچنین آپنه خواب با افزایش خطر دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک مرتبط است. تشخیص آپنه خواب معمولاً با انجام مطالعه خواب (پلی سومنوگرافی) صورت می گیرد و درمان آن برای پیشگیری از عوارض جدی سلامتی حیاتی است. بنابراین هرگونه خروپف شدید مکرر و همراه با علائم دیگر اختلال خواب باید جدی گرفته شده و توسط پزشک بررسی شود.

آپنه انسدادی خواب (OSA) یک اختلال جدی خواب است که اغلب با خروپف شدید همراه بوده و می تواند منجر به وقفه های مکرر تنفسی و کاهش سطح اکسیژن در خون شود که پیامدهای جدی برای سلامتی دارد.

عوامل خطر خرناس کشیدن در خواب

اگرچه خروپف می تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد اما برخی عوامل خاص خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می دهند. شناخت این عوامل می تواند به افراد کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه یا درمانی مناسب را در پیش گیرند.

جنسیت مذکر یکی از عوامل خطر اصلی است؛ مردان بیشتر از زنان مستعد خروپف هستند. این تفاوت ممکن است به دلیل تفاوت های آناتومیکی در مجاری هوایی فوقانی باشد.

اضافه وزن و چاقی به ویژه تجمع چربی در ناحیه گردن به طور قابل توجهی خطر خروپف و آپنه خواب را افزایش می دهد. بافت چربی اضافی می تواند مجاری هوایی را تنگ کرده و باعث انسداد شود.

داشتن راه هوایی تنگ به طور طبیعی که ممکن است ارثی باشد یا داشتن لوزه ها و آدنوئیدهای بزرگ (به خصوص در کودکان) می تواند فضای عبور هوا را محدود کرده و منجر به خروپف شود.

مصرف الکل و آرام بخش ها قبل از خواب باعث شل شدن بیش از حد عضلات گلو می شود و خطر افتادن بافت ها به سمت عقب و مسدود کردن راه هوایی را افزایش می دهد.

مشکلات ساختاری در بینی مانند انحراف تیغه بینی یا پولیپ بینی تنفس طبیعی از بینی را مختل کرده و فرد را مجبور به تنفس دهانی می کند که اغلب با خروپف همراه است.

سابقه خانوادگی خروپف یا آپنه انسدادی خواب نشان می دهد که عوامل ژنتیکی یا ویژگی های آناتومیکی ارثی می توانند در استعداد فرد برای خروپف نقش داشته باشند.

وضعیت خوابیدن به پشت نیز یک عامل خطر موقتی است زیرا در این حالت جاذبه باعث افتادن زبان و کام نرم به سمت عقب گلو می شود. همچنین کمبود خواب می تواند باعث شل شدن بیشتر عضلات گلو شده و احتمال خروپف را افزایش دهد.

عوارض و خطرات خروپف

خروپف به ویژه اگر شدید و همراه با آپنه انسدادی خواب باشد می تواند پیامدهای منفی متعددی برای سلامتی و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. این عوارض تنها محدود به صدای آزاردهنده شبانه نیستند و می توانند جنبه های مختلفی از زندگی روزمره و سلامت بلندمدت فرد را تحت تأثیر قرار دهند.

یکی از شایع ترین عوارض خروپف شدید خواب آلودگی بیش از حد در طول روز است. این خواب آلودگی ناشی از اختلال در چرخه طبیعی خواب به دلیل وقفه های تنفسی و بیداری های مکرر شبانه است. خواب آلودگی روزانه می تواند عملکرد فرد را در محل کار تحصیل و فعالیت های روزمره مختل کند و خطر بروز حوادث به ویژه تصادفات رانندگی یا حوادث ناشی از کار با ماشین آلات را افزایش دهد.

خروپف و آپنه خواب می توانند باعث اختلال در تمرکز کاهش حافظه مشکل در تصمیم گیری و کاهش توانایی یادگیری شوند. این مشکلات شناختی می توانند تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی و حرفه ای فرد داشته باشند. همچنین کمبود خواب و خروپف مزمن می توانند منجر به تغییرات خلقی مانند تحریک پذیزی عصبانیت سرخوردگی و حتی علائم افسردگی شوند.

جدی ترین خطرات خروپف مرتبط با پیامدهای قلبی عروقی آن است. آپنه خواب که اغلب با خروپف شدید همراه است با افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا بیماری عروق کرونر آریتمی های قلبی (مانند فیبریلاسیون دهلیزی) و نارسایی قلبی مرتبط است. وقفه های مکرر تنفسی در طول خواب باعث نوسانات سطح اکسیژن خون و افزایش فشار بر سیستم قلبی عروقی می شود که در بلندمدت به آسیب عروق و قلب منجر می گردد. همچنین خطر سکته مغزی و حملات ایسکمیک گذرا (TIA) در افراد مبتلا به آپنه خواب به طور قابل توجهی بیشتر است.

در کودکان خروپف و آپنه خواب می تواند باعث مشکلات رفتاری مانند بیش فعالی پرخاشگری مشکلات یادگیری و عملکرد ضعیف در مدرسه شود. علاوه بر این خروپف می تواند روابط فرد را با شریک زندگی یا هم اتاقی هایش تحت تأثیر قرار داده و باعث تنش و فاصله عاطفی شود.

تشخیص خروپف

تشخیص خروپف معمولاً با گزارش فرد یا در اغلب موارد توسط شریک زندگی او آغاز می شود که متوجه صدای بلند و مکرر در طول خواب می شود. پزشک برای تشخیص دقیق علت و شدت خروپف از مجموعه ای از اطلاعات و ابزارهای تشخیصی استفاده می کند.

اولین گام گرفتن شرح حال کامل از بیمار و در صورت امکان از شریک زندگی اوست. پزشک در مورد الگوهای خواب زمان شروع خروپف شدت صدا وقوع وقفه های تنفسی مشاهده شده علائم همراه مانند خواب آلودگی روزانه سردردهای صبحگاهی و مشکلات تمرکز سؤالاتی می پرسد. سابقه پزشکی فرد شامل بیماری های زمینه ای مصرف داروها سابقه جراحی در ناحیه سر و گردن و سابقه خانوادگی خروپف یا آپنه خواب نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

پس از جمع آوری اطلاعات پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. این معاینه شامل بررسی دقیق دهان گلو و بینی است. پزشک ممکن است به دنبال عواملی باشد که می توانند مجاری هوایی را تنگ کنند مانند اندازه لوزه ها و آدنوئیدها شکل و اندازه کام نرم و زبان کوچک وضعیت تیغه بینی (از نظر انحراف) و وجود پولیپ بینی یا سایر انسدادها در مجاری بینی.

در مواردی که خروپف شدید است یا علائمی suggestive از آپنه خواب وجود دارد پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی را تجویز کند. آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آرآی از ناحیه سر و گردن می توانند به شناسایی مشکلات ساختاری آناتومیکی که ممکن است در خروپف نقش داشته باشند کمک کنند.

مهم ترین ابزار تشخیصی برای ارزیابی خروپف و رد یا تأیید آپنه خواب مطالعه خواب یا پلی سومنوگرافی است. این آزمایش معمولاً در یک آزمایشگاه خواب یا گاهی اوقات در خانه انجام می شود. در طول مطالعه خواب حسگرهایی به بدن فرد متصل می شوند تا فعالیت های فیزیولوژیکی مختلف حین خواب را ثبت کنند. این موارد شامل امواج مغزی (برای تعیین مراحل خواب) حرکات چشم و عضلات (برای تشخیص مرحله REM) ضربان قلب ریتم تنفس جریان هوا از بینی و دهان سطح اکسیژن خون و حرکات قفسه سینه و شکم (برای تشخیص تلاش تنفسی) هستند. نتایج پلی سومنوگرافی به پزشک کمک می کند تا شدت خروپف تعداد و مدت وقفه های تنفسی و کاهش سطح اکسیژن را ارزیابی کرده و در صورت وجود آپنه خواب را تشخیص دهد و شدت آن را تعیین کند.

درمان قطعی خروپف در خواب

درمان خروپف به علت زمینه ای آن بستگی دارد و ممکن است شامل طیف وسیعی از رویکردها باشد از تغییرات ساده در سبک زندگی تا مداخلات پزشکی و جراحی. هدف اصلی درمان باز نگه داشتن مجاری هوایی در طول خواب برای جلوگیری از لرزش بافت ها و تولید صدا است.

در موارد خفیف خروپف که با آپنه خواب همراه نیست تغییرات در سبک زندگی اغلب اولین و مؤثرترین گام درمان است. این تغییرات شامل کاهش وزن برای افرادی که اضافه وزن دارند اجتناب از مصرف الکل و آرام بخش ها به خصوص در ساعات نزدیک به خواب و تغییر وضعیت خوابیدن از پشت به پهلو می شود. درمان احتقان بینی ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی نیز می تواند به بهبود خروپف کمک کند.

استفاده از دستگاه های دهانی سفارشی که توسط دندانپزشک متخصص در اختلالات خواب ساخته می شوند یکی دیگر از روش های درمانی است. این دستگاه ها فک پایین و زبان را به سمت جلو نگه می دارند و به این ترتیب فضای پشت گلو را باز می کنند. این روش می تواند برای خروپف ساده و موارد خفیف تا متوسط آپنه انسدادی خواب مؤثر باشد.

برای موارد شدیدتر خروپف به خصوص اگر با آپنه انسدادی خواب همراه باشد ممکن است نیاز به درمان های پزشکی یا جراحی باشد. مهم است که قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت شود تا علت دقیق خروپف تشخیص داده شده و بهترین برنامه درمانی متناسب با شرایط فرد تعیین گردد. انتخاب روش درمانی مناسب نه تنها به کاهش خروپف کمک می کند بلکه می تواند سلامت عمومی فرد را نیز بهبود بخشد به خصوص اگر خروپف نشانه ای از آپنه خواب باشد.

درمان های پزشکی خروپف

درمان های پزشکی برای خروپف زمانی در نظر گرفته می شوند که تغییرات سبک زندگی و راهکارهای ساده تر مؤثر نباشند یا زمانی که خروپف ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند آپنه خواب یا مشکلات ساختاری جدی باشد. این درمان ها توسط پزشک متخصص معمولاً متخصص گوش و حلق و بینی یا متخصص خواب تجویز و مدیریت می شوند.

یکی از رویکردهای پزشکی درمان شرایطی است که به طور غیرمستقیم باعث خروپف می شوند. به عنوان مثال اگر خروپف ناشی از آلرژی مزمن یا احتقان بینی باشد پزشک ممکن است داروهای ضدآلرژی مانند آنتی هیستامین ها اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی یا دکونژستانت ها را برای کاهش تورم و باز کردن مجاری بینی تجویز کند.

برای افرادی که خروپف آن ها با آپنه انسدادی خواب همراه است فشار مثبت هوایی مداوم (CPAP) اغلب به عنوان خط اول درمان پزشکی در نظر گرفته می شود که در بخش بعدی به تفصیل شرح داده خواهد شد. در مواردی که آپنه خواب با CPAP قابل کنترل نباشد یا فرد نتواند از آن استفاده کند یا در مواردی که خروپف ناشی از مشکلات آناتومیکی مشخص باشد مداخلات جراحی ممکن است گزینه ای مناسب باشند.

جراحی های مختلفی برای درمان خروپف و آپنه خواب وجود دارند که هدف آن ها باز کردن یا تثبیت مجاری هوایی فوقانی است. انتخاب نوع جراحی به محل و نوع انسداد بستگی دارد. این درمان های پزشکی نیازمند ارزیابی دقیق توسط پزشک و پیگیری منظم هستند تا اثربخشی آن ها تضمین شده و عوارض احتمالی مدیریت شوند. تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمانی پزشکی باید پس از مشورت کامل با متخصص و بر اساس نتایج آزمایش های تشخیصی مانند مطالعه خواب صورت گیرد.

فشار مثبت هوایی مداوم (CPAP)

فشار مثبت هوایی مداوم یا CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) یکی از مؤثرترین و رایج ترین روش های درمانی برای آپنه انسدادی خواب و خروپف شدید مرتبط با آن است. این روش شامل استفاده از دستگاهی است که در طول خواب هوای تحت فشار را از طریق یک ماسک به داخل مجاری هوایی فرد می فرستد.

ماسک CPAP می تواند بینی دهان و بینی یا فقط سوراخ های بینی را بپوشاند و از طریق یک لوله به دستگاه اصلی متصل می شود. دستگاه CPAP هوای محیط را فیلتر کرده و با فشار ملایم و ثابت از طریق ماسک به ریه ها می دمد. این فشار هوا باعث می شود که بافت های نرم در گلو و زبان در طول خواب روی هم نیفتند و مجرای هوایی باز بماند.

باز ماندن مجرای هوایی از انسداد یا تنگی که باعث خروپف و وقفه های تنفسی در آپنه خواب می شود جلوگیری می کند. در نتیجه فرد می تواند در طول شب به طور طبیعی و بدون وقفه نفس بکشد خروپف متوقف می شود و سطح اکسیژن خون ثابت می ماند. استفاده منظم از CPAP نه تنها علائمی مانند خروپف و خواب آلودگی روزانه را بهبود می بخشد بلکه خطر عوارض جدی آپنه خواب مانند بیماری های قلبی عروقی را نیز به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

اگرچه CPAP بسیار مؤثر است اما عادت کردن به استفاده از ماسک و دستگاه ممکن است برای برخی افراد زمان بر باشد. مشکلاتی مانند خشکی بینی و دهان نشت ماسک یا احساس تنگی نفس اولیه می تواند در روزهای اول استفاده رخ دهد. با این حال با تنظیمات مناسب دستگاه استفاده از ماسک های مختلف و لوازم جانبی مانند مرطوب کننده های هوا می توان بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد. پزشک متخصص خواب می تواند به فرد در انتخاب دستگاه و ماسک مناسب و تنظیم فشار هوا کمک کند.

عمل جراحی خروپف

جراحی خروپف یا جراحی های مرتبط با آپنه خواب زمانی در نظر گرفته می شوند که روش های درمانی غیرجراحی مانند CPAP یا دستگاه های دهانی مؤثر نباشند یا قابل تحمل برای بیمار نباشند. هدف اصلی این جراحی ها باز کردن یا گشاد کردن مجاری هوایی فوقانی است تا از انسداد و لرزش بافت ها در طول خواب جلوگیری شود.

انواع مختلفی از جراحی ها بسته به محل و علت انسداد وجود دارند. یکی از رایج ترین آن ها یوولوپالاتوفارنگوپلاستی (UPPP) است که در آن بخش هایی از کام نرم زبان کوچک و گاهی لوزه ها و بافت های اضافی دیواره گلو برداشته می شوند تا فضای پشت گلو بازتر شود. این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

در صورتی که انسداد در ناحیه زبان یا فک باشد جراحی های پیشرفته تری مانند جراحی پیشبرد فک (MMA – Maxillomandibular Advancement) ممکن است انجام شوند. در این جراحی استخوان های فک بالا و پایین به سمت جلو حرکت داده می شوند تا زبان و بافت های نرم متصل به آن ها نیز به جلو کشیده شده و راه هوایی پشت زبان باز شود. این جراحی معمولاً برای موارد شدید آپنه خواب و در بیمارانی با آناتومی فک خاص انجام می شود.

جراحی های دیگری نیز ممکن است برای رفع مشکلات خاص انجام شوند مانند جراحی برداشتن لوزه ها و آدنوئیدها (به خصوص در کودکان) جراحی انحراف تیغه بینی (سپتوپلاستی) برای بهبود جریان هوا از بینی یا جراحی کاهش حجم زبان کوچک یا کام نرم با استفاده از روش هایی مانند رادیوفرکوئنسی. انتخاب نوع جراحی نیازمند ارزیابی دقیق آناتومی مجاری هوایی بیمار توسط جراح متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح فک و صورت است. اثربخشی جراحی برای خروپف و آپنه خواب بسته به نوع جراحی و ویژگی های فردی بیمار متفاوت است و ممکن است همیشه به درمان کامل منجر نشود.

درمان با داروی خروپف

به طور کلی داروی خاصی که مستقیماً برای درمان خروپف طراحی شده باشد وجود ندارد. خروپف یک پدیده فیزیکی ناشی از ارتعاش بافت ها است نه یک بیماری که با دارو قابل درمان باشد. با این حال در برخی موارد داروهایی که برای درمان شرایط زمینه ای تجویز می شوند می توانند به طور غیرمستقیم به کاهش یا بهبود خروپف کمک کنند.

اگر خروپف ناشی از احتقان بینی یا آلرژی باشد استفاده از داروهای ضد احتقان یا ضدآلرژی می تواند مؤثر باشد. داروهای ضد احتقان مانند اسپری های بینی حاوی اکسی متازولین یا فنیل افرین (که نباید بیش از چند روز متوالی استفاده شوند تا از عارضه برگشتی جلوگیری شود) یا داروهای خوراکی مانند سودوافدرین می توانند تورم غشای مخاطی بینی را کاهش داده و تنفس از بینی را آسان تر کنند.

داروهای ضدآلرژی مانند آنتی هیستامین ها (خوراکی یا اسپری بینی) و اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی می توانند علائم آلرژی مانند آبریزش و گرفتگی بینی را کنترل کرده و به این ترتیب تنفس طبیعی از بینی را بهبود بخشند و خروپف مرتبط با آلرژی را کاهش دهند. استفاده از سرم نمکی برای شستشوی بینی نیز می تواند به پاکسازی مجاری بینی و کاهش احتقان کمک کند.

مهم است بدانید که برخی داروها به ویژه آرام بخش ها قرص های خواب و داروهای شل کننده عضلات می توانند با شل کردن بیش از حد عضلات گلو خروپف را بدتر کنند. بنابراین اگر در حال مصرف این داروها هستید و خروپف می کنید باید با پزشک خود در مورد تنظیم دوز یا جایگزینی دارو مشورت کنید. استفاده از هر دارویی برای بهبود خروپف باید تحت نظر پزشک و پس از تشخیص علت اصلی صورت گیرد.

چانه بند ضد خروپف

چانه بند ضد خروپف یک وسیله ساده و غیرتهاجمی است که برای کمک به کاهش خروپف در برخی افراد طراحی شده است. این وسیله معمولاً از پارچه نرم و کشسان مانند نئوپرن ساخته شده و به گونه ای طراحی می شود که چانه را نگه داشته و دهان را در طول خواب بسته نگه دارد. ایده پشت استفاده از چانه بند این است که با بستن دهان فرد تشویق به تنفس از راه بینی می شود.

خروپف اغلب زمانی رخ می دهد که فرد از طریق دهان نفس می کشد زیرا در این حالت زبان و کام نرم راحت تر به سمت عقب گلو می افتند و راه هوایی را مسدود می کنند. با بستن دهان توسط چانه بند اگر مجاری بینی باز باشند جریان هوا عمدتاً از طریق بینی عبور می کند. این وضعیت می تواند به باز ماندن مجاری هوایی در پشت گلو کمک کرده و لرزش بافت ها را کاهش دهد یا متوقف کند.

چانه بند ضد خروپف ممکن است برای افرادی که خروپف آن ها عمدتاً ناشی از تنفس دهانی و افتادن زبان به عقب است مؤثر باشد. با این حال این وسیله برای همه انواع خروپف مناسب نیست. اگر خروپف فرد ناشی از انسداد شدید در مجاری بینی (مانند انحراف شدید تیغه بینی یا پولیپ بزرگ) باشد بستن دهان با چانه بند می تواند تنفس را بسیار دشوار و حتی خطرناک کند.

همچنین چانه بند به تنهایی برای درمان آپنه انسدادی خواب کافی نیست و نباید به عنوان جایگزینی برای درمان های اثبات شده مانند CPAP در نظر گرفته شود. برخی افراد ممکن است استفاده از چانه بند را ناراحت کننده بدانند یا در طول خواب آن را از صورت خود بردارند. اثربخشی چانه بند ضد خروپف از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بهتر است قبل از استفاده از آن به خصوص در موارد خروپف شدید با پزشک مشورت شود.

چسب ضد خروپف

چسب های ضد خروپف که به آن ها نوارهای بینی نیز گفته می شود یکی دیگر از راهکارهای ساده و بدون نسخه برای بهبود تنفس و کاهش خروپف هستند. این چسب ها نوارهای کوچکی هستند که معمولاً از مواد انعطاف پذیر و چسبنده ساخته شده اند و بر روی پل بینی درست بالای سوراخ های بینی قرار می گیرند.

مکانیسم عمل چسب های ضد خروپف بسیار ساده است. این چسب ها دارای دو نوار سفت و فنری در داخل خود هستند که با قرار گرفتن بر روی بینی به آرامی پوست بینی را به سمت بالا می کشند. این کشش باعث باز شدن و گشادتر شدن سوراخ های بینی و مجاری هوایی در قسمت جلوی بینی می شود.

با افزایش قطر مجاری بینی جریان هوا از طریق بینی آسان تر می شود. این می تواند به کاهش مقاومت در برابر جریان هوا در هنگام دم و بازدم از بینی کمک کند. اگر خروپف فرد ناشی از تنگی یا فروپاشی دیواره های جانبی بینی هنگام تنفس (به خصوص در هنگام دم عمیق) باشد استفاده از چسب بینی می تواند مؤثر واقع شود و صدای خروپف را کاهش دهد یا از بین ببرد.

چسب های ضد خروپف به خصوص برای افرادی که خروپف آن ها با احتقان خفیف بینی ناشی از سرماخوردگی آلرژی فصلی یا ورزش مرتبط است مفید هستند. با این حال این چسب ها برای خروپفی که منشأ آن در گلو یا کام نرم است (مانند خروپف ناشی از افتادن زبان به عقب یا لرزش کام نرم) مؤثر نیستند. همچنین چسب های بینی برای درمان آپنه انسدادی خواب کافی نیستند و نباید به عنوان جایگزینی برای درمان های پزشکی این اختلال استفاده شوند. استفاده از این چسب ها معمولاً بی خطر است اما ممکن است باعث تحریک یا حساسیت پوستی در برخی افراد شوند.

راه های برطرف کردن خروپف در خانه

بسیاری از موارد خروپف به خصوص خروپف ساده که با آپنه خواب همراه نیست می تواند با اعمال تغییرات در سبک زندگی و رعایت نکات ساده در خانه بهبود یابد. این راهکارها اغلب اولین گام در مدیریت خروپف هستند و می توانند تأثیر قابل توجهی داشته باشند.

کاهش وزن یکی از مؤثرترین روش ها برای افرادی است که اضافه وزن دارند. حتی کاهش اندکی وزن می تواند باعث کاهش بافت چربی در اطراف گردن و گشادتر شدن مجاری هوایی شود.

تغییر وضعیت خوابیدن از پشت به پهلو می تواند به جلوگیری از افتادن زبان و کام نرم به سمت عقب گلو کمک کند. می توان از بالش های مخصوص یا حتی دوختن یک توپ تنیس به پشت لباس خواب برای جلوگیری از غلتیدن به پشت استفاده کرد.

بالا نگه داشتن سر هنگام خواب نیز می تواند مفید باشد. استفاده از یک بالش اضافی یا بالشی که سر را کمی بالاتر از بدن نگه می دارد می تواند به باز ماندن راه هوایی کمک کند.

اجتناب از مصرف الکل و آرام بخش ها در ساعات نزدیک به خواب به ویژه ۴-۵ ساعت قبل از خواب از شل شدن بیش از حد عضلات گلو جلوگیری می کند.

درمان احتقان بینی ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی با استفاده از اسپری های نمکی دستگاه بخور در اتاق خواب یا داروهای ضد احتقان (با احتیاط و طبق دستور) می تواند به بهبود تنفس از بینی و کاهش خروپف کمک کند.

اطمینان از داشتن خواب کافی و با کیفیت نیز مهم است. کمبود خواب می تواند عضلات را شل تر کرده و خروپف را تشدید کند. رعایت بهداشت خواب مانند داشتن برنامه خواب منظم و ایجاد محیط خواب آرام و تاریک می تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش خروپف کمک کند.

هیدراته ماندن بدن نیز می تواند مفید باشد. کم آبی می تواند باعث غلیظ شدن مخاط در مجاری تنفسی شود و خروپف را بدتر کند. نوشیدن آب کافی در طول روز توصیه می شود.

درمان گیاهی خروپف

برخی افراد به دنبال راهکارهای طبیعی و گیاهی برای کاهش خروپف هستند. اگرچه شواهد علمی قوی برای اثربخشی قطعی بسیاری از این روش ها وجود ندارد و نباید جایگزین درمان های پزشکی برای خروپف شدید یا آپنه خواب شوند اما برخی از آن ها ممکن است به دلیل خواص ضد التهابی یا ضد احتقانی خود به بهبود نسبی کمک کنند.

استفاده از روغن نعناع فلفلی: برخی معتقدند استنشاق بخار آب حاوی چند قطره روغن نعناع یا مالیدن رقیق شده آن بر روی قفسه سینه می تواند به کاهش التهاب و باز شدن مجاری تنفسی کمک کند. خواص ضدالتهابی نعناع ممکن است تورم غشای مخاطی را کاهش دهد.

روغن زیتون: گفته می شود غرغره کردن روغن زیتون قبل از خواب می تواند با پوشاندن بافت های گلو لرزش آن ها را کاهش دهد. همچنین برخی معتقدند مصرف مقدار کمی روغن زیتون می تواند به کاهش التهاب کمک کند اما شواهد علمی کمی برای این ادعا وجود دارد.

داروی گیاهی مریم گلی: این گیاه دارای خواص ضدالتهابی است و ممکن است به کاهش احتقان مخاطی در مجاری تنفسی کمک کند.

چای برگ گزنه: برگ گزنه به دلیل خواص آنتی هیستامینی طبیعی خود شناخته شده است. مصرف چای برگ گزنه ممکن است به کاهش علائم آلرژی مانند احتقان بینی که می تواند عامل خروپف باشد کمک کند.

داروی اسانس آویشن: استنشاق بخار آب حاوی اسانس آویشن یا استفاده از آن در رایحه درمانی ممکن است به رفع خستگی و بهبود کلی کیفیت خواب کمک کند که خود می تواند بر خروپف تأثیرگذار باشد.

روغن اکالیپتوس: این روغن به دلیل خواص خلط آور و ضد احتقانی خود معروف است. استنشاق بخار آب حاوی روغن اکالیپتوس می تواند به رقیق شدن و پاکسازی مخاط در مجاری هوایی کمک کرده و تنفس را آسان تر کند.

سیر پیاز و ترب: برخی منابع سنتی پیشنهاد می کنند مصرف این مواد غذایی تند می تواند به کاهش مخاط در مجاری تنفسی کمک کند. اگرچه این ممکن است برای احتقان موقتی مفید باشد اما نمی تواند جایگزین درمان پزشکی برای مشکلات جدی تر باشد.

مهم است که هرگونه درمان گیاهی با احتیاط و پس از مشورت با پزشک به ویژه در صورت مصرف داروهای دیگر یا داشتن شرایط پزشکی خاص انجام شود. این روش ها بیشتر برای خروپف های خفیف و موقتی مناسب هستند و نباید برای خروپف شدید یا مشکوک به آپنه خواب مورد استفاده قرار گیرند.

درمان خروپف در کودکان

خروپف در کودکان نیز می تواند رخ دهد و اگرچه گاهی موقتی و بی خطر است اما در برخی موارد می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی مانند آپنه انسدادی خواب در کودکان باشد. بنابراین هرگونه خروپف مکرر یا بلند در کودک باید توسط پزشک متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی اطفال بررسی شود.

شایع ترین علت خروپف و آپنه خواب در کودکان بزرگ شدن لوزه ها و آدنوئیدها (لوزه سوم) است. این بافت ها در پشت گلو و بینی قرار دارند و در صورت بزرگ شدن می توانند مجاری هوایی را مسدود کنند. در این موارد برداشتن لوزه ها و آدنوئیدها (تونسیلکتومی و آدنوئیدکتومی) اغلب به طور قابل توجهی خروپف و علائم آپنه خواب را بهبود می بخشد و معمولاً اولین خط درمان جراحی برای این مشکل در کودکان است.

سایر دلایل خروپف در کودکان شامل احتقان بینی ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی است. درمان آلرژی با داروهای مناسب یا استفاده از اسپری های نمکی بینی و دستگاه بخور می تواند به بهبود تنفس از بینی و کاهش خروپف کمک کند. چاقی نیز در کودکان مانند بزرگسالان یک عامل خطر برای خروپف و آپنه خواب محسوب می شود و مدیریت وزن بخش مهمی از درمان است.

اگر خروپف کودک با علائمی مانند وقفه های تنفسی مشاهده شده نفس نفس زدن در خواب خواب آلودگی بیش از حد در طول روز مشکلات رفتاری (مانند بیش فعالی یا پرخاشگری) عملکرد ضعیف در مدرسه یا شب ادراری همراه باشد احتمال آپنه خواب بالا است و باید حتماً مطالعه خواب برای تشخیص دقیق انجام شود. درمان مناسب آپنه خواب در کودکان برای رشد طبیعی عملکرد شناختی و سلامت قلبی عروقی آن ها حیاتی است.

روش های پیشگیری از خروپف

پیشگیری از خروپف به طور کامل همیشه ممکن نیست به خصوص اگر عوامل آناتومیکی یا ژنتیکی نقش داشته باشند. با این حال با اصلاح برخی عادات و سبک زندگی می توان خطر بروز یا شدت خروپف را به طور قابل توجهی کاهش داد.

حفظ وزن سالم یکی از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه است. کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن می تواند با کاهش فشار بر مجاری هوایی در ناحیه گردن از تنگی آن جلوگیری کند و خروپف را کاهش دهد.

تغییر وضعیت خوابیدن به پهلو به جای خوابیدن به پشت یک روش ساده و مؤثر برای پیشگیری از افتادن زبان و کام نرم به عقب و انسداد راه هوایی است. می توان از بالشتک های بدن یا قرار دادن مانعی پشت کمر برای عادت کردن به این وضعیت استفاده کرد.

اجتناب از مصرف الکل و آرام بخش ها در ساعات قبل از خواب از شل شدن بیش از حد عضلات گلو جلوگیری می کند و به حفظ باز بودن راه هوایی کمک می کند.

مدیریت آلرژی ها و احتقان بینی نیز در پیشگیری از خروپف نقش دارد. استفاده از داروهای ضدآلرژی طبق تجویز پزشک شستشوی منظم بینی با سرم نمکی و استفاده از دستگاه بخور در محیط خواب می تواند به باز نگه داشتن مجاری بینی و تسهیل تنفس از طریق بینی کمک کند.

اطمینان از داشتن برنامه خواب منظم و کافی و رعایت بهداشت خواب عمومی به حفظ تون عضلانی طبیعی گلو و جلوگیری از تشدید خروپف ناشی از خستگی مفرط کمک می کند.

هیدراته ماندن بدن با نوشیدن آب کافی در طول روز می تواند از غلیظ شدن مخاط در مجاری تنفسی جلوگیری کند که این خود می تواند به بهبود جریان هوا و کاهش خروپف منجر شود.

ترک سیگار نیز برای سلامت عمومی و همچنین کاهش خروپف مفید است. سیگار کشیدن می تواند باعث التهاب و تورم در مجاری هوایی شود و خروپف را بدتر کند.

کاهش وزن خوابیدن به پهلو و اجتناب از الکل قبل از خواب از مهم ترین راهکارهای پیشگیری از خروپف هستند.

با رعایت این نکات پیشگیرانه بسیاری از افراد می توانند شدت خروپف خود را کاهش داده و کیفیت خواب خود و اطرافیانشان را بهبود بخشند.

خروپف در بارداری طبیعی است؟

خروپف در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه دوم و سوم نسبتاً شایع است. تغییرات هورمونی افزایش وزن و تورم عمومی بدن می تواند باعث گرفتگی و تورم غشای مخاطی در بینی و گلو شود که تنفس را دشوار کرده و منجر به خروپف می شود. در بیشتر موارد این نوع خروپف موقتی و بی خطر است و پس از زایمان برطرف می شود.

آیا خروپف ارثی است؟

بله خروپف می تواند زمینه ارثی داشته باشد. برخی ویژگی های آناتومیکی مانند شکل فک اندازه زبان یا تنگی طبیعی مجاری هوایی که می توانند منجر به خروپف شوند ممکن است از والدین به فرزندان به ارث برسند. همچنین استعداد چاقی که یک عامل خطر برای خروپف است می تواند ژنتیکی باشد.

آیا خروپف بعد از عمل بینی برطرف می شود؟

اگر خروپف ناشی از مشکلات ساختاری در بینی مانند انحراف تیغه بینی یا پولیپ باشد جراحی بینی (مانند سپتوپلاستی) که مسیر عبور هوا را باز می کند می تواند به طور قابل توجهی خروپف را بهبود بخشد یا برطرف کند. اما اگر علت خروپف مربوط به گلو یا سایر عوامل باشد عمل بینی تأثیری نخواهد داشت.

آیا ممکن است بعد از عمل بینی خرناس دائمی داشته باشیم؟

خروپف خفیف بعد از عمل بینی به دلیل تورم طبیعی است و معمولاً پس از چند هفته برطرف می شود. اگر خروپف شدید یا دائمی باقی بماند ممکن است به دلیل انسداد باقی مانده مشکلی جدید یا وجود علت دیگری غیر از بینی باشد که نیاز به بررسی مجدد توسط پزشک دارد.

خروپف بعد از عمل لوزه برطرف می شود؟

در کودکانی که خروپف و آپنه خواب آن ها ناشی از بزرگ بودن لوزه ها و آدنوئیدها باشد برداشتن آن ها (تونسیلکتومی و آدنوئیدکتومی) اغلب به طور مؤثری خروپف را برطرف می کند. در بزرگسالان نیز اگر لوزه های بزرگ عامل خروپف باشند جراحی می تواند مفید باشد اما اثربخشی آن به علت اصلی خروپف بستگی دارد.

رابطه خروپف با بیماری قلبی چیست؟

خروپف شدید به ویژه اگر با آپنه انسدادی خواب همراه باشد با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا آریتمی ها بیماری عروق کرونر سکته مغزی و نارسایی قلبی مرتبط است. وقفه های تنفسی و کاهش اکسیژن خون در آپنه خواب به قلب و عروق فشار وارد می کند.

خروپف نشانه چه بیماری هایی است؟

خروپف می تواند نشانه بیماری های مختلفی باشد از جمله آلرژی سرماخوردگی سینوزیت انحراف تیغه بینی پولیپ بینی بزرگ شدن لوزه ها و آدنوئیدها چاقی و مهم تر از همه آپنه انسدادی خواب.

خروپف با صدای بلند نشانه چیست؟

خروپف با صدای بلند می تواند نشانه تنگی قابل توجه در مجاری هوایی باشد. این حالت اغلب با آپنه انسدادی خواب مرتبط است به ویژه اگر همراه با وقفه های تنفسی مشاهده شده باشد. همچنین می تواند ناشی از عوامل آناتومیکی یا اضافه وزن شدید باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

اگر خروپف شما شدید مکرر یا همراه با علائمی مانند وقفه های تنفسی نفس نفس زدن یا احساس خفگی در خواب خواب آلودگی شدید روزانه سردردهای صبحگاهی مشکل در تمرکز فشار خون بالا یا درد قفسه سینه در شب است باید برای ارزیابی و تشخیص آپنه خواب به پزشک مراجعه کنید.