متن درخواست صدور اجرائیه
متن درخواست صدور اجرائیه
متن درخواست صدور اجرائیه تقاضایی کتبی است که محکوم له (شخص ذی نفع) پس از قطعی شدن حکم دادگاه یا داشتن سندی لازم الاجرا برای آغاز فرایند اجرایی و استیفای حقوق خود به مرجع قضایی یا ثبتی ارائه می دهد. این درخواست گام نخست و حیاتی در مسیر عملیاتی ساختن رأی یا سند است تا ضمانت اجرایی لازم برای وصول حقوق فراهم گردد.
در نظام حقوقی هر کشور فرآیند دادرسی با هدف احقاق حق و برقراری عدالت طراحی شده است. صدور حکم دادگاه یا تنظیم سندی رسمی که متضمن تعهدات مشخصی است نقطه ی پایانی بر اختلافات یا تثبیت حقوق نیست؛ بلکه این احکام و اسناد برای تحقق عینی خود نیازمند مرحله ای به نام اجرا هستند. اجراییه به عنوان برگه ی رسمی که دستور قضایی یا ثبتی برای عملیاتی کردن مفاد حکم یا سند را شامل می شود نقش محوری در این فرآیند ایفا می کند. تنظیم صحیح و دقیق درخواست صدور اجراییه اولین و شاید مهم ترین گام برای آغاز این مرحله و دستیابی به نتیجه ی مطلوب است.
عدم آشنایی با شرایط قانونی مراحل اداری و نکات نگارشی در تنظیم این درخواست می تواند به تأخیر در اجرای حکم یا حتی رد درخواست منجر شود. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و کاربردی به بررسی دقیق ابعاد مختلف متن درخواست صدور اجراییه از تعریف و انواع آن گرفته تا شرایط قانونی و نمونه های کاربردی می پردازد. همچنین تفاوت های اجراییه دادگاه و اجراییه ثبتی به اجمال تشریح خواهد شد تا مخاطب با دیدگاهی روشن تر مسیر احقاق حقوق خود را طی کند.
اجرائیه چیست و چه احکامی نیاز به آن دارند؟
اجراییه سندی رسمی و لازم الاجرا است که به منظور عملیاتی کردن مفاد یک حکم قضایی قطعی یا یک سند رسمی معتبر صادر می شود. این برگه دستور مرجع صلاحیت دار به محکوم علیه یا متعهد را برای انجام تکلیف قانونی یا قراردادی خود تحت نظارت مراجع اجرایی در بر دارد و پلی است که حق را از مرحله ی اعلامی به مرحله ی عملیاتی می رساند. بدون صدور و ابلاغ اجراییه حتی یک حکم قطعی دادگاه نیز قابلیت اجرایی شدن نخواهد داشت مگر در موارد استثنایی که قانون ترتیب دیگری را مقرر کرده باشد.
تعریف حقوقی اجراییه: برگه لازم الاجرا برای اجرای حکم یا سند
در ادبیات حقوقی اجراییه به معنای برگه ای است که به دستور دادگاه یا اداره ثبت اسناد و املاک صادر می شود و به موجب آن از محکوم علیه یا مدیون خواسته می شود تا مفاد حکم یا سند رسمی را به انجام رساند. این برگه اساس شروع عملیات اجرایی است و تمامی اقدامات بعدی اجرای احکام از جمله توقیف اموال فروش و انتقال بر پایه آن صورت می گیرد.
انواع اجراییه
اجراییه بر اساس مرجع صادرکننده و نوع سندی که مبنای آن قرار می گیرد به دو دسته ی اصلی تقسیم می شود:
- اجراییه دادگاه (اجراییه قضایی): این نوع اجراییه برای اجرای احکام قطعی صادره از مراجع قضایی (دادگاه ها) صادر می شود. احکامی که در دادگاه بدوی صادر شده و مهلت اعتراض به آن منقضی شده باشد یا در دادگاه تجدیدنظر به تأیید رسیده و قطعی شده باشد نیازمند صدور اجراییه قضایی هستند. این اجراییه توسط دادگاه نخستین صادرکننده حکم بدوی و پس از درخواست کتبی محکوم له مراحل خود را طی می کند.
- اجراییه ثبتی: این اجراییه برای اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا که توسط دفاتر اسناد رسمی یا اداره ثبت اسناد و املاک تنظیم شده اند صادر می شود. نمونه های رایج آن شامل مهریه مندرج در سند ازدواج اسناد رهنی قراردادهای بانکی چک سفته و اسناد تعهدآور رسمی دیگر است. مرجع صدور این نوع اجراییه اداره اجرای ثبت اسناد و املاک است و فرآیند آن تفاوت هایی با اجراییه دادگاه دارد.
احکام و اسنادی که نیاز به اجراییه دارند
اغلب احکام و اسنادی که متضمن تکلیف یا تعهد به نفع یک شخص و به ضرر شخص دیگر هستند برای اجرای خود به اجراییه نیاز دارند. مهمترین مصادیق این احکام و اسناد عبارتند از:
- احکام قطعی دادگاه ها در دعاوی حقوقی (مانند مطالبه وجه خلع ید تخلیه الزام به تنظیم سند رسمی تسلیم مبیع).
- احکام قطعی دادگاه های خانواده (مانند مطالبه مهریه نفقه اجرت المثل).
- قرارهای قطعی دادگاه ها که جنبه اجرایی دارند (مانند قرار تأمین خواسته).
- اسناد رسمی لازم الاجرا مانند سند ازدواج (برای مطالبه مهریه از طریق ثبت) اسناد رهنی قراردادهای اجاره ی رسمی و اسناد بانکی.
- چک و سفته که مراحل قانونی اعتراض و گواهی عدم پرداخت را طی کرده باشند و مستند به قانون تجارت قابلیت اجرایی مستقیم از طریق ثبت یا دادگاه را بیابند.
مهم است که هر گونه حکمی که صرفاً جنبه اعلامی دارد (مانند اعلام اصالت یا بطلان سند) و مستلزم انجام عملی از سوی محکوم علیه نیست نیازی به صدور اجراییه ندارد. اجراییه صرفاً برای احکامی صادر می شود که محکوم علیه مکلف به انجام یک عمل پرداخت وجه یا تحویل مالی مشخص شده باشد.
شرایط و ضوابط صدور اجرائیه (با استناد به قوانین)
صدور اجراییه چه از سوی مراجع قضایی و چه از سوی مراجع ثبتی مستلزم رعایت شرایط و ضوابطی است که قانون گذار به دقت آن ها را پیش بینی کرده است. آگاهی از این شرایط برای محکوم له و وکلای ایشان جهت تسریع و تضمین فرآیند اجرایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
الف) شرایط صدور اجرائیه از مراجع قضایی (دادگاه)
برای صدور اجراییه از دادگاه ها لازم است که پنج شرط اساسی مطابق با قانون اجرای احکام مدنی محقق شده باشد:
- قطعی بودن حکم: ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی صراحتاً بیان می دارد: هیچ حکمی از احکام دادگاه های دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی شود مگر اینکه قطعی شده باشد. این بدان معناست که حکم صادر شده باید کلیه مراحل اعتراض (واخواهی تجدیدنظر فرجام خواهی در موارد خاص) را پشت سر گذاشته و یا مهلت قانونی برای اعتراض به آن منقضی شده باشد. تنها پس از قطعیت است که حکم قابلیت اجرایی پیدا می کند.
- ابلاغ حکم به محکوم علیه: ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی شرط می کند که احکام دادگاههای دادگستری وقتی به موقع اجرا گذارده می شود که به محکوم علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ شده باشد. ابلاغ صحیح و قانونی حکم به محکوم علیه یا نماینده قانونی او از اصول دادرسی عادلانه است و به وی این فرصت را می دهد که از مفاد حکم آگاه شده و در صورت تمایل در مهلت مقرر اقدام به اجرای طوعی آن نماید. ابلاغ می تواند واقعی یا قانونی باشد اما مهم آن است که به شیوه مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی انجام شده باشد.
- معین بودن موضوع حکم: ماده ۳ قانون اجرای احکام مدنی تأکید دارد: حکمی که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نمی باشد. این شرط به وضوح بیان می کند که مفاد حکم باید کاملاً مشخص واضح و قابل اندازه گیری باشد. به عنوان مثال اگر حکم به پرداخت وجه باشد مبلغ دقیق آن باید مشخص گردد؛ اگر حکم به تحویل مال باشد نوع و مشخصات دقیق مال باید قید شده باشد. عدم تعیین دقیق موضوع حکم اجراییه را بی اثر می سازد.
- اجرایی بودن حکم: ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی تفکیک قائل می شود میان احکام اعلامی و احکام اجرایی. این ماده مقرر می دارد: اجرای حکم با صدور اجراییه به عمل می آید مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد. در مواردی که حکم دادگاه جنبه اعلامی داشته و مستلزم انجام عملی از طرف محکوم علیه نیست از قبیل اعلام اصالت یا بطلان سند اجراییه صادر نمی شود. بنابراین حکمی که صرفاً یک وضعیت حقوقی را اعلام می کند و نیازمند انجام عملی از سوی محکوم علیه نیست قابلیت اجراییه ندارد.
- درخواست کتبی محکوم له: باز هم مطابق با ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی اجرای حکم تنها زمانی صورت می گیرد که محکوم له یا نماینده و یا قائم مقام قانونی او کتباً این تقاضا را از دادگاه بنماید. این شرط موضوع اصلی این مقاله است و بر ضرورت تنظیم و تقدیم یک درخواست کتبی توسط ذی نفع به دادگاه تأکید دارد. بدون این درخواست دادگاه به صورت خودکار اقدام به صدور اجراییه نخواهد کرد.
مطابق با مواد ۱ ۲ ۳ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی قطعی بودن حکم ابلاغ صحیح آن به محکوم علیه معین بودن موضوع حکم اجرایی بودن ماهیت آن و درخواست کتبی محکوم له از شرایط اساسی و لازم الاجرا برای صدور اجراییه از مراجع قضایی هستند.
ب) شرایط صدور اجرائیه از مراجع ثبتی
صدور اجراییه ثبتی برای اسناد رسمی لازم الاجرا نیز تابع شرایط خاص خود است که هرچند در جزئیات متفاوت با اجراییه قضایی است اما در اصول کلی مشابهت هایی دارد. این شرایط به طور خلاصه عبارتند از:
- لازم الاجرا بودن سند: سند باید ذاتاً قابلیت اجرا داشته باشد و رسمی باشد مانند سند ازدواج سند رهنی یا چک و سفته (که پس از طی مراحل قانونی و گواهی عدم پرداخت توسط اداره ثبت قابل اجرا هستند).
- وجود تعهد معین در سند: موضوع تعهد در سند باید کاملاً مشخص معین و بدون ابهام باشد (مانند مبلغ مشخص مهریه مبلغ چک میزان بدهی در سند رهنی).
- درخواست کتبی ذی نفع: همانند اجراییه قضایی ذی نفع (متعهدله) باید به صورت کتبی تقاضای صدور اجراییه را به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک ارائه دهد.
- **عدم انقضای مهلت: **برخی اسناد رسمی ممکن است دارای مهلت هایی برای اجرا باشند که باید رعایت شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و تفصیلی در خصوص شرایط و فرآیند اجراییه ثبتی مطالعه مقالات تخصصی مربوط به اجراییه ثبتی و نحوه اجرای اسناد رسمی توصیه می شود.
راهنمای گام به گام نگارش متن درخواست صدور اجرائیه (دادگاه)
نگارش متن درخواست صدور اجراییه نیازمند دقت وضوح و رعایت تشریفات قانونی است. این درخواست نخستین گام رسمی برای به جریان انداختن فرایند اجرای حکم است و هرگونه نقص یا اشتباه در آن می تواند موجب تأخیر یا رد درخواست شود. در این بخش به صورت گام به گام به تشریح بخش های ضروری این متن و نکات نگارشی مربوط به هر قسمت می پردازیم.
بخش های ضروری متن درخواست
ساختار یک درخواست استاندارد صدور اجراییه از دادگاه شامل اجزای زیر است:
۱. عنوان درخواست
عنوان نشان دهنده مرجع مخاطب درخواست است. باید کاملاً دقیق و مشخص باشد. به عنوان مثال:
- ریاست محترم شعبه … دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …
- ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده شهرستان …
- ریاست محترم شعبه … دادگاه حقوقی مجتمع قضایی …
ذکر شماره شعبه و نوع دادگاه (عمومی خانواده و غیره) و محل آن (شهرستان) ضروری است.
۲. سلام و احترام
پس از عنوان با عباراتی استاندارد و رسمی خطاب به ریاست یا قاضی شعبه سلام و عرض ادب می شود. نمونه های رایج شامل با سلام و احترام یا احتراماً به استحضار می رساند است.
۳. مشخصات متقاضی (محکوم له)
در این قسمت مشخصات کامل شخصی که حکم به نفع او صادر شده (محکوم له) باید درج شود. این اطلاعات باید دقیقاً مطابق با مدارک شناسایی رسمی باشد:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- کد ملی
- شماره شناسنامه (در صورت لزوم)
- آدرس دقیق پستی و محل اقامت
- شماره تماس (تلفن همراه و ثابت)
در صورتی که متقاضی وکیل باشد مشخصات وکیل و موکل با ذکر شماره وکالت نامه و تاریخ تنظیم آن باید درج شود. همچنین اگر متقاضی شخص حقوقی (شرکت یا موسسه) باشد نام کامل شخص حقوقی شماره ثبت کد اقتصادی و مشخصات نماینده قانونی آن (مانند مدیرعامل) باید ذکر گردد.
۴. مشخصات پرونده و حکم قطعی
این بخش شامل اطلاعات کلیدی پرونده و حکم دادگاه است که اساس درخواست اجراییه را تشکیل می دهد. دقت در این قسمت حیاتی است:
- شماره کلاسه پرونده: شماره ای که به پرونده در سیستم قضایی اختصاص داده شده است.
- شماره دادنامه قطعی: شماره ای که به حکم نهایی صادر شده اختصاص یافته است (ممکن است دادنامه بدوی یا تجدیدنظر باشد که قطعی شده است).
- تاریخ صدور دادنامه: روز ماه و سال صدور دادنامه قطعی.
- مرجع صادرکننده دادنامه: دقیقاً ذکر شود که حکم از کدام شعبه و کدام دادگاه صادر شده است (مثال: شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان تهران).
۵. موضوع حکم قطعی
در این قسمت به صورت دقیق و مختصر موضوع اصلی حکم و آنچه محکوم علیه به آن محکوم شده است بیان می شود. این موضوع باید با آنچه در متن دادنامه قید شده تطابق کامل داشته باشد. مثال ها:
- مطالبه مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۱۰۰ ریال بابت وجه چک شماره ۱۲۳۴۵۶
- خلع ید از یک باب منزل مسکونی به آدرس …
- الزام به تنظیم سند رسمی انتقال یک دستگاه آپارتمان
- پرداخت مهریه به میزان ۱۱۴ سکه تمام بهار آزادی
۶. مشخصات محکوم علیه
اگرچه معمولاً مشخصات محکوم علیه از روی دادنامه استخراج می شود اما بهتر است در متن درخواست نیز به صورت صریح ذکر شود: نام نام خانوادگی نام پدر کد ملی و آدرس آخرین محل اقامت او. این اطلاعات به بخش اجرای احکام برای ابلاغ اجراییه کمک می کند.
۷. استناد قانونی
ذکر ماده قانونی که مبنای درخواست صدور اجراییه است به درخواست اعتبار حقوقی می بخشد. اشاره به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی که بر لزوم درخواست کتبی محکوم له تأکید دارد در این بخش مناسب است.
۸. خواسته صریح و روشن
خواسته ی اصلی از دادگاه باید به صورت کاملاً صریح و بدون ابهام بیان شود. معمولاً این خواسته بدین شکل است:
لذا با عنایت به قطعی و ابلاغ شدن دادنامه فوق الذکر و عدم اجرای مفاد آن از سوی محکوم علیه مستنداً به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی تقاضای صدور اجراییه و ابلاغ آن به محکوم علیه محترم مورد استدعاست.
۹. تاریخ و امضا
در پایان درخواست تاریخ دقیق روز و ماه و سال نگارش درخواست درج شده و سپس نام و نام خانوادگی متقاضی (یا وکیل وی) به همراه امضا قید می شود. این امضا تأییدکننده محتوای درخواست و هویت متقاضی است.
نکات مهم در نگارش متن درخواست
- رعایت سادگی و وضوح زبان: متن باید روان و قابل فهم باشد. از به کارگیری اصطلاحات پیچیده و جملات طولانی پرهیز شود.
- دقت در تطابق اطلاعات با حکم قطعی: تمامی اطلاعات مربوط به پرونده دادنامه طرفین و موضوع حکم باید دقیقاً با آنچه در دادنامه قطعی آمده است مطابقت داشته باشد. هرگونه تناقض می تواند به رد درخواست منجر شود.
- نحوه اشاره به پیوست ها: در صورت لزوم به پیوست کردن مدارک (مانند رونوشت مصدق دادنامه قطعی یا وکالت نامه) می توان در متن درخواست به آنها اشاره کرد (مثال: رونوشت مصدق دادنامه قطعی پیوست می باشد.).
- عدم ذکر نکات اضافی و غیرمرتبط: متن درخواست باید صرفاً به موضوع صدور اجراییه و اطلاعات مربوط به آن بپردازد و از ذکر جزئیات غیرضروری خودداری شود.
- استفاده از فرمت رسمی: حتی اگر به صورت دستی نوشته می شود باید از کاغذ رسمی یا سربرگ (در مورد وکلا) استفاده شود و ظاهری آراسته داشته باشد.
نمونه های کاربردی متن درخواست صدور اجرائیه (با قابلیت کپی)
در این بخش نمونه های کاربردی از متن درخواست صدور اجراییه برای سناریوهای مختلف ارائه می شود تا مخاطبان بتوانند با درک کامل ساختار و جزئیات درخواست خود را به درستی تنظیم نمایند. این نمونه ها برای استفاده عمومی وکلا و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مناسب هستند و تلاش شده است تا جامع تر و عملیاتی تر از نمونه های موجود در فضای مجازی باشند.
نمونه ۱: متن درخواست عمومی صدور اجرائیه از رأی دادگاه
این نمونه برای اغلب احکام حقوقی که مستلزم پرداخت وجه یا انجام عملی مشخص هستند قابل استفاده است.
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه ... دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ...
با سلام و احترام
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب (نام و نام خانوادگی متقاضی) فرزند (نام پدر) به شماره ملی (کد ملی) به آدرس (آدرس دقیق پستی و کد پستی) و شماره تماس (شماره تلفن) محکوم له پرونده کلاسه (شماره کلاسه پرونده) می باشم.
بر اساس دادنامه قطعی شماره (شماره دادنامه) مورخ (تاریخ صدور دادنامه) صادره از (مرجع صادرکننده دادنامه مثال: شعبه ... دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ...) که به اینجانب ابلاغ و به محکوم علیه محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی محکوم علیه) فرزند (نام پدر محکوم علیه) به شماره ملی (کد ملی محکوم علیه) و آدرس (آدرس دقیق محکوم علیه) نیز ابلاغ گردیده است ایشان به (موضوع دقیق حکم مثال: پرداخت مبلغ ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰ ریال بابت مطالبه وجه یا خلع ید از ملک به آدرس ...) محکوم گردیده اند.
نظر به اینکه علی رغم قطعیت و ابلاغ دادنامه مذکور محکوم علیه تاکنون از اجرای مفاد آن خودداری نموده است لذا مستنداً به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی تقاضای صدور اجراییه و ابلاغ آن به محکوم علیه محترم مورد استدعاست.
با تشکر و احترام
(نام و نام خانوادگی متقاضی)
تاریخ: (روز/ماه/سال)
امضا:
نمونه ۲: متن لایحه درخواست صدور اجرائیه از طرف وکیل دادگستری
این نمونه با در نظر گرفتن جایگاه وکیل و ضرورت ذکر اطلاعات مربوط به وکالت تنظیم شده است.
[سربرگ دفتر وکالت (اختیاری)]
ریاست محترم شعبه ... دادگاه عمومی حقوقی/خانواده شهرستان ...
با سلام و احترام
اینجانب (نام و نام خانوادگی وکیل) وکیل پایه یک دادگستری به شماره پروانه (شماره پروانه وکالت) به وکالت از موکل خود آقای/خانم (نام و نام خانوادگی موکل) فرزند (نام پدر موکل) به شماره ملی (کد ملی موکل) و آدرس (آدرس دقیق موکل) بر اساس وکالت نامه رسمی شماره ... مورخ ... تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره ... در خصوص پرونده کلاسه (شماره کلاسه پرونده) به استحضار عالی می رساند:
بر اساس دادنامه قطعی شماره (شماره دادنامه) مورخ (تاریخ صدور دادنامه) صادره از (مرجع صادرکننده دادنامه مثال: شعبه ... دادگاه تجدیدنظر استان ...) که به موکل محترم ابلاغ و به محکوم علیه محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی محکوم علیه) فرزند (نام پدر محکوم علیه) به شماره ملی (کد ملی محکوم علیه) و آدرس (آدرس دقیق محکوم علیه) نیز ابلاغ قانونی/واقعی گردیده است ایشان به (موضوع دقیق حکم مثال: پرداخت مبلغ ... بابت مطالبه مهریه) محکوم گردیده اند.
نظر به اینکه علی رغم قطعیت و ابلاغ دادنامه فوق الذکر محکوم علیه محترم در مهلت مقرر قانونی از اجرای مفاد آن امتناع ورزیده اند لذا مستنداً به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی و به منظور استیفای حقوق قانونی موکل تقاضای صدور اجراییه و ابلاغ آن به محکوم علیه مورد استدعاست.
با تشکر و احترام
(نام و نام خانوادگی وکیل)
وکیل پایه یک دادگستری
تاریخ: (روز/ماه/سال)
امضا:
نمونه ۳: متن درخواست صدور اجرائیه برای مطالبه مهریه (پس از حکم دادگاه خانواده)
این نمونه بر اساس حکمی از دادگاه خانواده تنظیم شده است.
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه ... دادگاه خانواده شهرستان ...
با سلام و احترام
اینجانب (نام و نام خانوادگی زوجه) فرزند (نام پدر) به شماره ملی (کد ملی) به آدرس (آدرس دقیق پستی و کد پستی) و شماره تماس (شماره تلفن) محکوم له پرونده کلاسه (شماره کلاسه پرونده) مطالبه مهریه می باشم.
بر اساس دادنامه قطعی شماره (شماره دادنامه) مورخ (تاریخ صدور دادنامه) صادره از (مرجع صادرکننده دادنامه مثال: شعبه ... دادگاه خانواده شهرستان ...) که به اینجانبه ابلاغ و به زوج محترم آقای (نام و نام خانوادگی زوج) فرزند (نام پدر زوج) به شماره ملی (کد ملی زوج) و آدرس (آدرس دقیق زوج) نیز ابلاغ گردیده است ایشان به پرداخت (تعداد دقیق) سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه در حق اینجانبه محکوم گردیده اند.
نظر به اینکه علی رغم قطعیت و ابلاغ دادنامه مذکور محکوم علیه تاکنون از پرداخت مهریه خودداری نموده اند لذا مستنداً به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی تقاضای صدور اجراییه جهت وصول مهریه محکوم بها و ابلاغ آن به محکوم علیه محترم مورد استدعاست.
با تشکر و احترام
(نام و نام خانوادگی زوجه)
تاریخ: (روز/ماه/سال)
امضا:
نمونه ۴: متن درخواست صدور اجرائیه برای مطالبه وجه اسناد تجاری (چک/سفته) پس از حکم دادگاه
این نمونه با تأکید بر مشخصات سند تجاری (چک یا سفته) پس از صدور حکم دادگاه است.
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه ... دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ...
با سلام و احترام
اینجانب (نام و نام خانوادگی متقاضی) فرزند (نام پدر) به شماره ملی (کد ملی) به آدرس (آدرس دقیق پستی و کد پستی) و شماره تماس (شماره تلفن) محکوم له پرونده کلاسه (شماره کلاسه پرونده) مطالبه وجه چک/سفته می باشم.
بر اساس دادنامه قطعی شماره (شماره دادنامه) مورخ (تاریخ صدور دادنامه) صادره از (مرجع صادرکننده دادنامه مثال: شعبه ... دادگاه تجدیدنظر استان ...) که به اینجانب ابلاغ و به محکوم علیه محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی محکوم علیه) فرزند (نام پدر محکوم علیه) به شماره ملی (کد ملی محکوم علیه) و آدرس (آدرس دقیق محکوم علیه) نیز ابلاغ گردیده است ایشان به پرداخت مبلغ (مبلغ دقیق به عدد و حروف) ریال بابت (وجه یک فقره چک/سفته) به شماره (شماره چک/سفته) مورخ (تاریخ چک/سفته) و شماره حساب (شماره حساب بانکی مربوط به چک) بانک (نام بانک) در حق اینجانب محکوم گردیده اند.
نظر به اینکه علی رغم قطعیت و ابلاغ دادنامه مذکور محکوم علیه تاکنون از پرداخت وجه محکوم بها خودداری نموده اند لذا مستنداً به ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی تقاضای صدور اجراییه جهت وصول وجه چک/سفته فوق الذکر و ابلاغ آن به محکوم علیه محترم مورد استدعاست.
با تشکر و احترام
(نام و نام خانوادگی متقاضی)
تاریخ: (روز/ماه/سال)
امضا:
نمونه ۵: متن درخواست صدور اجرائیه از سند رسمی (برای اجراییه ثبتی – به اختصار)
این نمونه برای مواردی است که درخواست اجراییه مستقیماً از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و بر اساس یک سند رسمی صورت می گیرد. باید توجه داشت که این درخواست در دفاتر اسناد رسمی و یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (جهت ارجاع به ثبت) ثبت می شود و تفاوت هایی در رویه و مرجع دارد.
بسمه تعالی
ریاست محترم اداره اجرای ثبت اسناد و املاک شهرستان ...
با سلام و احترام
اینجانب (نام و نام خانوادگی متقاضی) فرزند (نام پدر) به شماره ملی (کد ملی) به آدرس (آدرس دقیق پستی و کد پستی) و شماره تماس (شماره تلفن) متعهدله سند رسمی شماره (شماره سند رسمی) مورخ (تاریخ تنظیم سند) تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره (شماره دفترخانه) شهرستان (نام شهرستان) می باشم.
به موجب سند رسمی مذکور متعهد محترم آقای/خانم (نام و نام خانوادگی متعهد) فرزند (نام پدر متعهد) به شماره ملی (کد ملی متعهد) و آدرس (آدرس دقیق متعهد) متعهد به (موضوع دقیق تعهد مثال: پرداخت مبلغ ... ریال به عنوان مهریه یا انجام تعهدات رهنی) در حق اینجانب گردیده اند.
نظر به اینکه علی رغم انقضای مهلت و استحقاق اینجانب متعهد محترم تاکنون از انجام تعهدات خویش بر اساس سند رسمی مذکور خودداری نموده اند لذا مستنداً به قوانین و مقررات مربوط به اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا تقاضای صدور اجراییه ثبتی و انجام مراحل قانونی جهت وصول حقوق اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام
(نام و نام خانوادگی متقاضی)
تاریخ: (روز/ماه/سال)
امضا:
مراحل اجرایی پس از تنظیم درخواست: از ثبت تا عملیات اجرا
پس از آنکه متن درخواست صدور اجراییه با دقت تنظیم شد نوبت به طی مراحل اداری و قضایی برای به جریان انداختن آن می رسد. این مراحل که اغلب از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز می شوند به شرح زیر است:
۱. ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
در حال حاضر اغلب درخواست های مربوط به دعاوی و فرآیندهای قضایی از جمله درخواست صدور اجراییه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به مراجع مربوطه ارسال شوند. این دفاتر نقش واسط بین متقاضی و دادگاه را ایفا می کنند و دقت در ثبت اطلاعات و اسکن صحیح مدارک در این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است.
- مدارک لازم برای اسکن و پیوست:
- رونوشت مصدق دادنامه قطعی: مهمترین مدرک است که نشان دهنده قطعیت و محتوای حکم می باشد.
- کارت ملی متقاضی (محکوم له): برای احراز هویت.
- وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): برای اثبات سمت وکیل.
- سند رسمی (در صورت نیاز برای اجراییه ثبتی): مثلاً سند ازدواج برای مهریه یا سند رهنی.
- لازم است تمامی مدارک به صورت خوانا و با کیفیت مناسب اسکن و پیوست شوند.
۲. ارجاع به دادگاه
پس از ثبت درخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست به همراه مدارک پیوست شده به دادگاه نخستین صادرکننده حکم بدوی ارجاع می شود. این دادگاه مرجع صالح برای بررسی درخواست صدور اجراییه قضایی است حتی اگر حکم در مرحله تجدیدنظر قطعی شده باشد.
۳. صدور دستور اجراییه
دادگاه پس از بررسی درخواست و احراز شرایط قانونی (قطعی بودن حکم ابلاغ به محکوم علیه معین بودن موضوع و غیره) دستور لازم را برای صدور برگ اجراییه صادر می کند. برگ اجراییه توسط مدیر دفتر دادگاه تهیه شده و به امضاء رئیس دادگاه یا قاضی شعبه و مهر دادگاه می رسد. در این برگه مشخصات کامل محکوم له و محکوم علیه موضوع حکم و تأکید بر اینکه پرداخت حق اجرا بر عهده محکوم علیه است قید می شود.
۴. ابلاغ اجراییه به محکوم علیه
برگ اجراییه پس از صدور باید به محکوم علیه یا نماینده قانونی او ابلاغ شود. این ابلاغ نیز از طریق سامانه ثنا و به شیوه قانونی صورت می گیرد. ابلاغ اجراییه به منزله آغاز رسمی مهلت اجرای حکم برای محکوم علیه است. قانون ۱۰ روز مهلت به محکوم علیه می دهد تا پس از ابلاغ اجراییه حکم را به صورت طوعی و اختیاری به اجرا درآورد. در این مدت محکوم علیه می تواند نسبت به اجرای حکم اقدام کند یا در صورت داشتن دلایل موجه اعتراض خود را نسبت به اجراییه (نه نسبت به اصل حکم قطعی) مطرح نماید.
۵. شروع عملیات اجرایی
در صورتی که محکوم علیه پس از انقضای مهلت ۱۰ روزه و ابلاغ اجراییه همچنان از اجرای حکم خودداری کند پرونده به شعبه اجرای احکام منتقل می شود. در این مرحله محکوم له می تواند با معرفی اموال محکوم علیه یا درخواست استعلام از مراجع مربوطه (بانک ها اداره ثبت اسناد راهور و غیره) عملیات اجرایی را برای توقیف و فروش اموال جهت استیفای حقوق خود پیگیری کند. این مرحله شامل اقداماتی نظیر شناسایی اموال توقیف ارزیابی و فروش از طریق مزایده است.
سوالات متداول درباره اجرائیه و متن درخواست آن
در ادامه به برخی از پرسش های متداول و مهم در خصوص اجراییه و فرآیند درخواست آن پاسخ داده می شود.
آیا می توان به برگ اجرائیه اعتراض کرد؟ در چه شرایطی؟
بله امکان اعتراض به برگ اجراییه وجود دارد اما این اعتراض به معنای اعتراض به اصل حکم قطعی نیست. اعتراض به اجراییه معمولاً در مورد اشتباهات شکلی یا ماهوی در صدور خود اجراییه مطرح می شود. ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی در این زمینه مقرر می دارد: هر گاه در صدور اجراییه اشتباهی شده باشد دادگاه می تواند رأساً یا به درخواست هر یک از طرفین به اقتضای مورد اجرائیه را ابطال یا تصحیح نماید یا عملیات اجرایی را الغاء کند و دستور استرداد مورد اجرا را بدهد. بنابراین اگر در مشخصات طرفین موضوع حکم یا هر جزء دیگری از اجراییه اشتباهی رخ داده باشد می توان درخواست تصحیح یا ابطال آن را نمود. همچنین در مواردی که اجراییه بر مبنای حکمی صادر شده باشد که بعداً نقض شده یا به هر دلیلی قابلیت اجرا نداشته باشد امکان اعتراض و ابطال اجراییه وجود دارد.
تفاوت اجرائیه دادگاه و اجرائیه ثبتی در عمل چیست؟
تفاوت اصلی اجراییه دادگاه و اجراییه ثبتی در مرجع صادرکننده و نوع سندی است که مبنای صدور قرار می گیرد. اجراییه دادگاه توسط دادگاه و برای احکام قطعی قضایی صادر می شود در حالی که اجراییه ثبتی توسط اداره اجرای ثبت اسناد و املاک و برای اسناد رسمی لازم الاجرا (مانند سند ازدواج اسناد رهنی چک و سفته) صادر می شود. فرآیندهای اجرایی پس از صدور این دو نوع اجراییه نیز تا حدی متفاوت است اگرچه در اصول کلی توقیف و فروش اموال شباهت دارند. برای مثال اجراییه ثبتی اغلب سریع تر و با تشریفات کمتر انجام می شود.
اگر در متن درخواست اشتباهی رخ دهد قابل اصلاح است؟
اگر اشتباهی در متن درخواست صدور اجراییه قبل از صدور اجراییه توسط دادگاه تشخیص داده شود می توان با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و یا شعبه دادگاه درخواست اصلاح آن را مطرح کرد. در صورتی که اجراییه صادر شده باشد و اشتباه در خود برگ اجراییه باشد طبق ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی می توان درخواست تصحیح یا ابطال اجراییه را به دادگاه صادرکننده اجراییه ارائه داد. دادگاه با بررسی موضوع دستور لازم را صادر خواهد کرد.
هزینه صدور اجرائیه چقدر است و چه کسی باید آن را پرداخت کند؟
هزینه صدور اجراییه شامل دو بخش است: هزینه دادرسی (حق اجرا) و هزینه های مربوط به خدمات دفاتر الکترونیک قضایی. حق اجرا (نیم عشر دولتی) معادل پنج درصد (۵%) مبلغ محکوم به یا ارزش مال موضوع حکم است که در ابتدا توسط محکوم له پرداخت و سپس در مرحله اجرا از محکوم علیه وصول می شود. هزینه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز طبق تعرفه مصوب قوه قضاییه دریافت می گردد. در نهایت کلیه هزینه های اجرایی از جمله حق اجرا بر عهده محکوم علیه خواهد بود و در صورت عدم پرداخت توسط وی از محل اموال توقیفی وی برداشت می شود.
در صورت عدم اجرای حکم توسط محکوم علیه پس از ابلاغ اجرائیه چه اقداماتی می توان انجام داد؟
پس از ابلاغ اجراییه و سپری شدن مهلت ۱۰ روزه قانونی و عدم اجرای حکم توسط محکوم علیه محکوم له می تواند با مراجعه به شعبه اجرای احکام تقاضای توقیف اموال محکوم علیه را بنماید. این توقیف می تواند شامل موارد زیر باشد:
- معرفی اموال منقول و غیرمنقول محکوم علیه (مانند حساب های بانکی خودرو ملک سهام).
- درخواست استعلام از مراجع مربوطه (بانک مرکزی اداره ثبت اسناد راهور) برای شناسایی اموال.
- درخواست جلب (در موارد خاص و با رعایت شرایط قانونی مربوط به محکومیت های مالی).
فرآیند توقیف ارزیابی و فروش اموال تحت نظارت شعبه اجرای احکام انجام می شود تا حقوق محکوم له استیفا گردد.
مدت زمان صدور و ابلاغ اجرائیه چقدر است؟
مدت زمان صدور و ابلاغ اجراییه به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله حجم کاری دادگاه و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دقت در تکمیل درخواست و مدارک و سرعت سیستم ابلاغ الکترونیک (سامانه ثنا). به طور معمول پس از ثبت درخواست در دفتر خدمات ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد تا اجراییه صادر و به محکوم علیه ابلاغ شود. پس از ابلاغ نیز ۱۰ روز مهلت قانونی برای محکوم علیه در نظر گرفته می شود. این زمان بندی می تواند در حوزه های قضایی مختلف و بر اساس پیچیدگی پرونده متغیر باشد.
نتیجه گیری: اهمیت دقت در نگارش درخواست اجرائیه
متن درخواست صدور اجراییه سندی کلیدی و بنیادین در فرآیند استیفای حقوق از طریق مراجع قضایی و ثبتی است. همانطور که در این مقاله تشریح شد نگارش صحیح و دقیق این درخواست از اولین گام های اساسی برای آغاز عملیات اجرایی و تضمین سرعت و موفقیت آن محسوب می شود. هرگونه ابهام نقص اطلاعاتی یا عدم رعایت تشریفات قانونی در این مرحله می تواند به تأخیر در اجرای حکم رد درخواست یا پیچیدگی های غیرضروری در مسیر احقاق حق منجر شود.
آگاهی از شرایط قانونی صدور اجراییه (مانند قطعی بودن حکم ابلاغ صحیح و معین بودن موضوع) و همچنین دقت در درج تمامی مشخصات و اطلاعات مربوط به پرونده و طرفین دعوا از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از نمونه های استاندارد و جامع همراه با درک عمیق از ماهیت هر بخش از درخواست به متقاضیان این امکان را می دهد که با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به تنظیم و ثبت درخواست خود نمایند.
در نهایت با توجه به پیچیدگی های نظام حقوقی و اهمیت حیاتی مرحله اجرای حکم توصیه می شود در موارد پیچیده یا در صورت عدم آشنایی کافی با قوانین و رویه های اجرایی حتماً با یک وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی متخصص مشورت شود. مشورت با متخصصین می تواند از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کرده و مسیر احقاق حق را هموارتر سازد و بدین ترتیب اطمینان از صحت و کارآمدی درخواست صدور اجراییه را فراهم آورد.