سردرد عصبی چیست؟

آیا تا به حال احساس کرده اید که یک نوار تنگ دور سرتان بسته شده و فشار آزاردهنده ای را تجربه می کنید؟ این حس ناخوشایند که گاهی با خستگی و کلافگی همراه است می تواند نشانه ای از سردرد عصبی باشد. سردردهای عصبی که با نام سردردهای تنشی نیز شناخته می شوند از شایع ترین انواع سردرد هستند و می توانند کیفیت زندگی بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار دهند. اما نگران نباشید در این مقاله جامع از صفر تا صد به بررسی سردرد عصبی می پردازیم و به شما کمک می کنیم تا درک بهتری از این عارضه پیدا کرده و راه های مقابله با آن را بشناسید. ما نه تنها به تعریف سردرد عصبی علائم و علل آن خواهیم پرداخت بلکه روش های تشخیص درمان های خانگی و دارویی و مهم تر از همه راهکارهای پیشگیری از این نوع سردرد را نیز به طور کامل شرح خواهیم داد. با تکیه بر تجربه و دانش تخصصی این محتوا را به گونه ای طراحی کرده ایم که نه تنها پاسخگوی سوالات شما باشد بلکه اطلاعات ارزشمندی را در اختیارتان قرار دهد که در منابع دیگر به آسانی پیدا نخواهید کرد. هدف ما توانمندسازی شما در مدیریت سردردهای عصبی و بهبود سلامت کلی شماست.

سردرد عصبی چیست؟

سردرد عصبی که در اصطلاح پزشکی به آن سردرد تنشی (Tension-type headache) گفته می شود نوعی سردرد است که معمولاً به صورت فشاری یا منقبض کننده در ناحیه سر احساس می شود. این درد می تواند خفیف تا متوسط باشد و اغلب به صورت دوطرفه یعنی در هر دو طرف سر تجربه می شود. برخلاف میگرن سردردهای عصبی معمولاً با علائم شدیدتری مانند تهوع استفراغ یا حساسیت به نور و صدا همراه نیستند. با این حال همین درد خفیف و مداوم می تواند برای بسیاری از افراد آزاردهنده باشد و فعالیت های روزمره آن ها را مختل کند. مهم است بدانید که سردرد عصبی لزوماً به معنای وجود مشکل عصبی جدی نیست بلکه بیشتر واکنشی از بدن به عوامل مختلفی مانند استرس خستگی یا تنش عضلانی است.

علائم سردرد عصبی

علائم سردرد عصبی می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند اما شایع ترین نشانه های آن عبارتند از:

• درد فشاری یا منقبض کننده در سر مانند اینکه یک نوار تنگ دور سر بسته شده باشد.
• درد معمولاً در هر دو طرف سر احساس می شود نه فقط یک طرف.
• درد می تواند از خفیف تا متوسط متغیر باشد اما به ندرت شدید است.
• درد معمولاً به تدریج شروع می شود و ممکن است برای 30 دقیقه تا چند روز ادامه داشته باشد.
• احساس درد و فشار در گردن و شانه ها.
• حساسیت به لمس در پوست سر پیشانی و عضلات گردن.
• خستگی و کلافگی عمومی.
• اختلال در تمرکز.

توجه داشته باشید که سردردهای عصبی معمولاً با علائمی مانند تهوع استفراغ تاری دید یا حساسیت شدید به نور و صدا همراه نیستند. وجود این علائم می تواند نشان دهنده نوع دیگری از سردرد مانند میگرن باشد.

علت سردرد عصبی

علت دقیق سردردهای عصبی هنوز به طور کامل مشخص نیست اما عوامل متعددی می توانند در بروز آن ها نقش داشته باشند:

• استرس و اضطراب: شایع ترین عامل محرک سردردهای عصبی است. استرس های روزمره مشکلات کاری روابط شخصی پرتنش و نگرانی های مالی همگی می توانند باعث ایجاد تنش عضلانی و در نتیجه سردرد شوند.
• تنش عضلانی: انقباض عضلات گردن شانه ها و پوست سر به دلیل وضعیت بدنی نامناسب نشستن طولانی مدت پشت میز یا فعالیت های تکراری می تواند منجر به سردرد عصبی شود.
• خستگی و کمبود خواب: کمبود خواب کافی یا نداشتن الگوی خواب منظم می تواند آستانه درد را پایین آورده و احتمال بروز سردرد را افزایش دهد.
• گرسنگی و کم آبی بدن: نرسیدن مواد غذایی کافی به بدن و کمبود آب می تواند باعث سردرد شود.
• عوامل محیطی: صداهای بلند نور شدید تغییرات آب و هوایی و بوهای تند می توانند در برخی افراد سردرد عصبی را تحریک کنند.
• مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): اختلالات در این مفصل که فک پایین را به جمجمه متصل می کند می تواند باعث درد در ناحیه سر و صورت شود.
• افسردگی و مشکلات روحی: افراد مبتلا به افسردگی و سایر اختلالات روانی بیشتر در معرض سردردهای عصبی قرار دارند.

عوامل خطر سردرد عصبی

برخی عوامل می توانند احتمال ابتلا به سردرد عصبی را افزایش دهند:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان به سردردهای عصبی مبتلا می شوند.
• سن: سردردهای عصبی می توانند در هر سنی رخ دهند اما بیشتر در بزرگسالان شایع هستند.
• سابقه خانوادگی: اگر سابقه سردرد در خانواده شما وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سردرد عصبی در شما بیشتر است.
• شغل پر استرس: مشاغلی که با استرس زیاد فشار کاری بالا و ساعات طولانی کار همراه هستند خطر ابتلا به سردرد عصبی را افزایش می دهند.
• وضعیت بدنی نامناسب: نشستن یا ایستادن طولانی مدت در وضعیت نامناسب می تواند به تنش عضلانی و سردرد منجر شود.
• اختلالات خواب: بی خوابی یا کم خوابی مزمن یکی از عوامل خطر سردرد عصبی است.

تشخیص سردرد عصبی

تشخیص سردرد عصبی معمولاً بر اساس شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی انجام می شود. پزشک سوالاتی در مورد نوع درد محل آن مدت زمان عوامل تحریک کننده و علائم همراه می پرسد. در معاینه فیزیکی پزشک عضلات گردن و شانه ها را بررسی می کند تا علائم تنش عضلانی را تشخیص دهد. در بیشتر موارد نیازی به انجام آزمایش های تصویربرداری مانند MRI یا CT scan نیست مگر اینکه پزشک به وجود مشکلات زمینه ای دیگری مشکوک باشد یا سردردها با علائم هشداردهنده همراه باشند. علائم هشداردهنده سردرد که نیاز به بررسی بیشتر دارند عبارتند از:

• شروع ناگهانی و شدید سردرد
• سردردی که با تب سفتی گردن تاری دید ضعف یا بی حسی همراه باشد.
• سردردی که پس از ضربه به سر ایجاد شود.
• تغییر در الگوی سردردهای قبلی.
• سردردی که با افزایش سن شروع شده باشد (به ویژه بعد از 50 سالگی).

درمان سردرد عصبی

درمان سردردهای عصبی معمولاً شامل ترکیبی از روش های دارویی و غیردارویی است که هدف آن ها کاهش درد رفع تنش عضلانی و پیشگیری از بروز سردرد در آینده است.

درمان های خانگی سردرد عصبی

بسیاری از سردردهای عصبی خفیف تا متوسط را می توان با روش های خانگی تسکین داد:

• استراحت: دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت می تواند به کاهش درد کمک کند.
• کمپرس گرم یا سرد: استفاده از کمپرس گرم یا سرد بر روی پیشانی یا گردن می تواند عضلات را شل کرده و درد را تسکین دهد.
• ماساژ: ماساژ دادن عضلات گردن شانه ها و پوست سر می تواند به کاهش تنش عضلانی و تسکین سردرد کمک کند.
• یوگا و مدیتیشن: تمرینات یوگا و مدیتیشن به کاهش استرس و تنش عضلانی کمک کرده و می توانند در پیشگیری و درمان سردردهای عصبی موثر باشند.
• دوش آب گرم: دوش آب گرم می تواند عضلات را شل کرده و درد را تسکین دهد.
• هیدراته ماندن: نوشیدن آب کافی در طول روز به جلوگیری از سردردهای ناشی از کم آبی بدن کمک می کند.
• تغذیه مناسب: مصرف وعده های غذایی منظم و اجتناب از حذف وعده های غذایی می تواند از بروز سردرد جلوگیری کند.

دارو برای سردرد عصبی

در صورتی که درمان های خانگی کافی نباشند می توان از داروهای مسکن برای تسکین سردرد عصبی استفاده کرد. داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن ایبوپروفن و ناپروکسن معمولاً برای سردردهای خفیف تا متوسط موثر هستند. در موارد سردردهای شدیدتر یا مزمن پزشک ممکن است داروهای تجویزی مانند شل کننده های عضلانی یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای را تجویز کند. مصرف بیش از حد داروهای مسکن می تواند منجر به سردردهای دارویی (rebound headaches) شود بنابراین مهم است که داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.

پیشگیری از سردرد عصبی

پیشگیری از سردردهای عصبی شامل تغییر سبک زندگی و مدیریت عوامل محرک است:

• مدیریت استرس: یادگیری تکنیک های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق مدیتیشن یوگا و تای چی می تواند به کاهش فراوانی و شدت سردردهای عصبی کمک کند.
• بهبود وضعیت بدنی: حفظ وضعیت بدنی صحیح هنگام نشستن ایستادن و خوابیدن و انجام تمرینات منظم برای تقویت عضلات گردن و شانه می تواند از تنش عضلانی و سردرد جلوگیری کند.
• خواب کافی: داشتن 7-8 ساعت خواب با کیفیت در شب برای حفظ سلامتی عمومی و پیشگیری از سردرد ضروری است.
• رژیم غذایی سالم: مصرف یک رژیم غذایی متعادل و مغذی و اجتناب از حذف وعده های غذایی می تواند به پیشگیری از سردرد کمک کند.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به کاهش استرس بهبود کیفیت خواب و کاهش تنش عضلانی کمک می کند.
• محدود کردن مصرف کافئین و الکل: مصرف بیش از حد کافئین و الکل می تواند باعث سردرد شود.
• اجتناب از عوامل محرک محیطی: شناسایی و اجتناب از عوامل محرک محیطی مانند صداهای بلند نور شدید و بوهای تند می تواند به پیشگیری از سردرد کمک کند.

انواع سردرد عصبی

سردردهای عصبی بر اساس فراوانی و شدت درد به دو نوع اصلی تقسیم می شوند:

• سردرد عصبی эпизодический (گاهگاهی): این نوع سردرد کمتر از 15 روز در ماه رخ می دهد. درد معمولاً خفیف تا متوسط است و می تواند با درمان های خانگی و داروهای مسکن بدون نسخه تسکین یابد.
• سردرد عصبی مزمن: این نوع سردرد بیش از 15 روز در ماه و حداقل به مدت 3 ماه رخ می دهد. درد معمولاً شدیدتر و مداوم تر است و ممکن است نیاز به درمان های تخصصی تر و داروهای تجویزی داشته باشد.

سردرد تنشی

اصطلاح سردرد تنشی اغلب به جای سردرد عصبی به کار می رود و در واقع همان نوع سردرد فشاری و منقبض کننده است که در این مقاله به آن پرداخته ایم. سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد است و علت اصلی آن معمولاً تنش عضلانی و استرس است.

علائم سردرد تنشی

علائم سردرد تنشی همان علائم سردرد عصبی است که قبلاً ذکر شد از جمله:

• درد فشاری یا منقبض کننده در سر
• درد دوطرفه
• درد خفیف تا متوسط
• تنش عضلانی در گردن و شانه ها
• حساسیت به لمس در پوست سر

تفاوت سردرد عصبی و میگرن

سردرد عصبی و میگرن دو نوع متفاوت از سردرد هستند که علائم و علل مختلفی دارند. تفاوت های کلیدی بین این دو نوع سردرد عبارتند از:

ویژگی	سردرد عصبی	میگرن
نوع درد	فشاری منقبض کننده	ضربان دار کوبنده
محل درد	معمولاً دوطرفه کل سر	معمولاً یک طرفه شقیقه ها پیشانی
شدت درد	خفیف تا متوسط	متوسط تا شدید
علائم همراه	تنش عضلانی خستگی	تهوع استفراغ حساسیت به نور و صدا اختلالات بینایی (اورا)
مدت زمان	30 دقیقه تا چند روز	4 ساعت تا 3 روز
عوامل تحریک کننده	استرس تنش عضلانی خستگی	تغییرات هورمونی غذاهای خاص تغییرات آب و هوایی استرس

سردرد عصبی و استرس

همانطور که بارها اشاره شد استرس نقش بسیار مهمی در بروز سردردهای عصبی دارد. استرس های روانی و جسمی می توانند باعث ایجاد تنش عضلانی در ناحیه سر گردن و شانه ها شوند که این تنش عضلانی یکی از عوامل اصلی ایجاد سردرد عصبی است. مدیریت استرس از طریق تکنیک های آرام سازی ورزش منظم خواب کافی و تغییر سبک زندگی می تواند به طور قابل توجهی در کاهش فراوانی و شدت سردردهای عصبی موثر باشد. در واقع پرداختن به عوامل استرس زا و یادگیری راه های مقابله با استرس گام اساسی در درمان و پیشگیری از سردردهای عصبی است.

FAQ

آیا سردرد عصبی خطرناک است؟

سردرد عصبی به خودی خود خطرناک نیست و معمولاً نشانه ای از یک مشکل جدی زمینه ای نیست. با این حال سردردهای مزمن و مکرر می توانند کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهند و بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک مراجعه شود.

چه زمانی برای سردرد عصبی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که سردردهای شما شدید مکرر یا همراه با علائم هشداردهنده هستند یا اگر درمان های خانگی موثر نبوده اند حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند علت سردرد شما را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.

چگونه می توانم به سرعت سردرد عصبی را تسکین دهم؟

برای تسکین سریع سردرد عصبی می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. همچنین استراحت در یک محیط آرام استفاده از کمپرس سرد یا گرم و ماساژ دادن عضلات گردن و شانه می تواند کمک کننده باشد.