دهک بندی خانوار
دهک بندی خانوار: از کجا شروع کنیم؟
همیشه کنجکاو بودید که دقیقا وضعیت اقتصادی خانوار شما در مقایسه با بقیه جامعه چطوره؟ یا اینکه بودجه شما در چه دهکی قرار می گیره؟ دهک بندی خانوار یه روش دسته بندی خانوارها بر اساس درآمد هست که به شما کمک می کنه مقایسه بهتری از وضعیت اقتصادی خودتون با بقیه جامعه داشته باشید.
در این مقاله به صورت ساده و کاربردی به این سوالات پاسخ میدیم و بهتون یاد میدیم که چطور خودتون دهک خانوارتون رو محاسبه کنید.
دهک بندی خانوار چیست؟
دهک بندی خانوار به تقسیم خانوارها به ده دسته بر اساس درآمد آنها گفته میشه.
- به عبارت دیگه دهک اول شامل ده درصد از فقیرترین خانوارهای جامعه هستند و دهک دهم شامل ده درصد از ثروتمندترین خانوارها.
- این طبقه بندی به آمارگران و سیاستگذاران کمک میکنه درک بهتری از توزیع درآمد در جامعه داشته باشن و برنامه ریزی بهتری برای توسعه اقتصادی و کاهش نابرابری انجام بدن.
شاخص های دهک بندی خانوار
برای اینکه بتونیم خانوارها را به ده دسته طبقه بندی کنیم به اطلاعاتی نیاز داریم. این اطلاعات معمولا از طریق سرشماری یا آمارگیری جمع آوری میشه و شامل شاخص های زیر هست:
- درآمد: اولین و مهمترین شاخص درآمد هر خانوار هست که شامل درآمد تمام اعضای خانوار می شود. درآمد ممکنه از منابع متنوعی مثل حقوق مزد مستمری اجاره و سود به دست بیاد.
- هزینه مصرف: هزینه مصرف هر خانوار شامل هزینه غذایی و غیرغذایی می شود. هزینه غیرغذایی ممکنه شامل هزینه مسکن پوشاک آموزش بهداشت و حمل و نقل باشه.
- تعداد اعضای خانوار: تعداد اعضای خانوار برای محاسبه درآمد سرانه هر خانوار مورد نیاز هست.
چگونه دهک خانوار خود را محاسبه کنیم؟
در ایران مرکز آمار و اطلاعات هر ساله دهک بندی خانوار را با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از سرشماری و آمارگیری انجام میده.
اما شما هم می تونید دهک خانوار خودتون را با استفاده از اطلاعات مرکز آمار و اطلاعات محاسبه کنید.
برای این کار شما به اطلاعات زیر نیاز دارید:
- درآمد سرانه خانوار شما: درآمد کل خانوار را بر تعداد اعضای خانوار تقسیم کنید.
- جدول دهک بندی خانوار: مرکز آمار و اطلاعات هر سال جدول دهک بندی خانوار را در سایت خود منتشر میکنه. جدول اطلاعاتی مثل درآمد سرانه حداقل و حداکثر هر دهک را شامل میشه.
با استفاده از این اطلاعات شما می تونید درآمد سرانه خانوار خودتون را با حداقل و حداکثر درآمد سرانه هر دهک مقایسه کنید و دهک خانوار خودتون را مشخص** کنید.
نکاتی که در دهک بندی خانوار باید به آنها توجه کنیم:
- اطلاعات مرکز آمار: اطلاعات مرکز آمار و اطلاعات مبنای محاسبه دهک خانوار هست. اطلاعات این مرکز معمولا به شکل میانگین درآمد سرانه در هر دهک ارائه میشه.
- تغییر دهک: دهک خانوار ممکن است با تغییر درآمد خانوار تغییر کنه. مثلا اگر درآمد خانوار افزایش یابد ممکن است به دهک بالاتری انتقال یابد.
- اهمیت دهک بندی خانوار: دهک بندی خانوار ابزاری مهم برای درک وضعیت اقتصادی جامعه و طراحی برنامه های بهبود وضعیت معیشت خانوارها هست.
- تفاوت دهک بندی با طبقه بندی: دهک بندی خانوار مختلف از طبقه بندی جامعه بر اساس شاخص های دیگری مثل تحصیلات و شغل هست.
جدول دهک بندی خانوار
برای درک بهتر از دهک بندی خانوار جدول زیر اطلاعاتی در مورد دهک بندی خانوار در سال 1401 را شامل میشه:
| دهک | درآمد سرانه (میلیون تومان) |
|---|---|
| 1 | 0.8 – 1.7 |
| 2 | 1.7 – 2.9 |
| 3 | 2.9 – 4.3 |
| 4 | 4.3 – 5.9 |
| 5 | 5.9 – 7.7 |
| 6 | 7.7 – 9.9 |
| 7 | 9.9 – 12.4 |
| 8 | 12.4 – 15.3 |
| 9 | 15.3 – 19.2 |
| 10 | 19.2 و بالاتر |
مهمترین نکته در رابطه با جدول بالا این است که این اطلاعات به طور متوسط و برای کل کشور ارائه میشه. بنابراین ممکن است در مناطق مختلف کشور تفاوت هایی وجود داشته باشه.
نتیجه گیری
دهک بندی خانوار ابزاری مهم برای درک بهتر از توزیع درآمد در جامعه و طراحی برنامه های بهبود وضعیت معیشت خانوارها هست. با استفاده از اطلاعات مرکز آمار و اطلاعات شما می تونید دهک خانوار خودتون را محاسبه کنید و درک بهتری از وضعیت اقتصادی خودتون داشته باشید.
پرسش و پاسخ
1. آیا دهک بندی خانوار هر ساله تغییر میکنه؟
بله دهک بندی خانوار هر ساله با استفاده از اطلاعات جدید جمع آوری شده از سرشماری و آمارگیری تغییر میکنه.
2. آیا دهک بندی خانوار فقط بر اساس درآمد انجام میشه؟
نه دهک بندی خانوار ممکن است بر اساس شاخص های دیگری مثل هزینه مصرف و دارایی نیز انجام بشه.
3. آیا دهک بندی خانوار برای همه کشورها یکسان هست؟
نه دهک بندی خانوار در هر کشور با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی آن کشور انجام میشه.