بیع سلم
بیع سلم: خرید و فروش محصول در آینده
بیع سلم یا قرارداد پیش فروش محصول نوعی قرارداد خرید و فروش است که در آن خریدار قبل از تولید یا برداشت محصول آن را از فروشنده خریداری می کند. این قرارداد در دنیای امروز به ویژه در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی کاربرد زیادی پیدا کرده است. به طور خلاصه در بیع سلم شما به عنوان خریدار محصولی را که هنوز تولید نشده است پیش خرید می کنید و در زمان مشخصی در آینده آن را تحویل می گیرید.
چرا بیع سلم؟
بیع سلم مزایای زیادی برای هر دو طرف قرارداد دارد:
- برای فروشنده:
- تامین مالی: فروشنده از طریق بیع سلم مالیات لازم برای تولید یا برداشت محصول را تامین می کند.
- کاهش ریسک: فروشنده از طریق بیع سلم مطمئن می شود که محصول خود را به فروش خواهد رساند حتی اگر قیمت بازار در آینده پایین تر از قیمت توافق شده باشد.
- برای خریدار:
- تضمین قیمت: خریدار از طریق بیع سلم قیمت محصول را از قبل می داند و از افزایش قیمت در آینده در امان است.
- تضمین کیفیت: خریدار می تواند در قرارداد بیع سلم شرایط کیفیت محصول را مشخص کند.
انواع بیع سلم
بیع سلم به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
- بیع سلم به محصول مشخص: در این نوع از بیع سلم محصولی که قرار است در آینده فروخته شود به طور دقیق مشخص می شود مثلاً یک نوع خاص گندم یا برنج.
- بیع سلم به محصول نامشخص: در این نوع از بیع سلم نوع محصول مشخص نیست مثلاً “هر آنچه که از زمین برداشت شود”.
مراحل انجام بیع سلم
برای انجام بیع سلم به طور کلی باید مراحل زیر را طی کرد:
- توافق اولیه: در این مرحله طرفین قرارداد شرایط اصلی قرارداد بیع سلم از جمله نوع محصول مقدار محصول قیمت محصول تاریخ تحویل محصول و سایر شرایط مهم را به توافق می رسانند.
- تدوین قرارداد: پس از توافق اولیه قرارداد بیع سلم باید به صورت رسمی تدوین و امضا شود. در این قرارداد تمام شرایط بیع سلم با جزئیات به طور دقیق قید می شود.
- پرداخت مبلغ قرارداد: معمولاً در بیع سلم بخشی از مبلغ قرارداد در ابتدای قرارداد پرداخت می شود و بقیه مبلغ در زمان تحویل محصول پرداخت می شود.
- تولید محصول: فروشنده در این مرحله اقدام به تولید محصول می کند.
- تحویل محصول: فروشنده در زمان مشخص شده در قرارداد محصول را به خریدار تحویل می دهد.
- پرداخت باقی مانده مبلغ قرارداد: در این مرحله خریدار باقی مانده مبلغ قرارداد را به فروشنده پرداخت می کند.
موارد مهم در قرارداد بیع سلم
در قرارداد بیع سلم باید نکات مهمی را در نظر گرفت از جمله:
- مشخصات دقیق محصول: نوع محصول کیفیت محصول (مثلاً درجه برنج یا میزان رطوبت گندم) وزن محصول و سایر مشخصات مهم باید به طور دقیق در قرارداد قید شوند.
- تاریخ تحویل: تاریخ تحویل محصول باید به طور دقیق و شفاف در قرارداد قید شود.
- قیمت محصول: قیمت محصول باید به طور شفاف و بدون ابهام در قرارداد قید شود.
- شرایط پرداخت: شرایط پرداخت مبلغ قرارداد از جمله مبلغ پیش پرداخت نحوه پرداخت باقی مانده مبلغ و زمان پرداخت باید به طور دقیق در قرارداد قید شود.
- شرایط تحویل: نحوه تحویل محصول (مثلاً تحویل در محل فروشنده یا تحویل در محل خریدار) و هزینه حمل و نقل محصول باید به طور شفاف در قرارداد قید شود.
- شرایط فوق العاده: در قرارداد بیع سلم باید شرایط فوق العاده ای مانند حوادث طبیعی یا مشکلات تولید را در نظر گرفت و در قرارداد به آنها اشاره کرد.
مثال: بیع سلم در حوزه گندم
فرض کنیم یک کشاورز 100 تن گندم در فصل برداشت آینده خواهد داشت. او برای تامین مالیات لازم برای کشت و برداشت گندم تصمیم می گیرد 50 تن از گندم خود را قبل از برداشت به یک آسیاب فروش دهد. کشاورز با آسیاب قرارداد بیع سلم امضا می کند و بر اساس آن 50 تن گندم خود را با قیمت هر کیلو 10 هزار تومان به آسیاب فروش می دهد.
- مشخصات محصول: 100 تن گندم با کیفیت درجه یک (با در نظر گرفتن رطوبت استاندارد)
- قیمت محصول: هر کیلو 10 هزار تومان
- تاریخ تحویل: 20 مرداد ماه سال آینده
- شرایط پرداخت: 50 درصد مبلغ قرارداد در ابتدای قرارداد ( 250 میلیون تومان) و 50 درصد باقی مانده مبلغ قرارداد در زمان تحویل گندم
کشاورز با دریافت 250 میلیون تومان در ابتدای قرارداد توانایی تامین مالیات لازم برای کشت و برداشت گندم را پیدا می کند و آسیاب نیز مطمئن می شود که در زمان مورد نیاز 50 تن گندم با قیمت مشخص را در اختیار خواهد داشت.
نکات مهم در بیع سلم
- توجه به شرایط قرارداد: قبل از امضا قرارداد بیع سلم باید تمام شرایط قرارداد را به دقت مطالعه و در صورت نیاز با یک مشاور حقوقی مشورت کنید.
- توجه به کیفیت محصول: در بیع سلم کیفیت محصول باید به طور دقیق در قرارداد مشخص شود.
- توجه به تاریخ تحویل: تاریخ تحویل محصول باید به طور دقیق و شفاف در قرارداد قید شود.
- توجه به شرایط فوق العاده: در قرارداد بیع سلم باید شرایط فوق العاده ای مانند حوادث طبیعی یا مشکلات تولید را در نظر گرفت و در قرارداد به آنها اشاره کرد.
جدول مقایسه بیع سلم با خرید و فروش عادی
| ویژگی | بیع سلم | خرید و فروش عادی |
|---|---|---|
| زمان خرید و فروش | قبل از تولید محصول | بعد از تولید محصول |
| قیمت محصول | از قبل مشخص است | در زمان خرید و فروش مشخص می شود |
| ریسک برای فروشنده | کمتر (تضمین فروش محصول) | بیشتر (ممکن است محصول به فروش نرسد یا با قیمت پایین تری فروخته شود) |
| ریسک برای خریدار | کمتر (تضمین قیمت محصول) | بیشتر (ممکن است قیمت محصول در آینده افزایش یابد) |
نتیجه گیری
بیع سلم یک روش مناسب برای خرید و فروش محصولات در آینده است که مزایای زیادی برای هر دو طرف قرارداد دارد. با در نظر گرفتن نکات مهم در قرارداد بیع سلم و توجه به شرایط فوق العاده می توان از بیع سلم برای تامین مالیات لازم برای تولید محصول یا تضمین قیمت محصول استفاده کرد.
پرسش و پاسخ
1. آیا بیع سلم فقط در حوزه کشاورزی کاربرد دارد؟
خیر بیع سلم در حوزه های دیگری مانند صنایع غذایی صنایع تولیدی و حتی حوزه خدمات نیز کاربرد دارد.
2. آیا بیع سلم قانونی است؟
بله بیع سلم در قوانین کشور ما مورد تایید است.
3. چه مواردی را باید در قرارداد بیع سلم در نظر گرفت؟
در قرارداد بیع سلم باید مشخصات دقیق محصول تاریخ تحویل قیمت محصول شرایط پرداخت شرایط تحویل و شرایط فوق العاده را به طور دقیق قید کرد.