ای همه حرف وصیت نامه اش

عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» چکیده ای عمیق از تاریخ هویت و میراث ملی ایران است که به مثابه پیامی از گذشته حامل درس ها و اندرزهای سرنوشت ساز برای نسل های امروز و فرداست. این جمله فراتر از یک مصرع نمادی از روح مقاومت و پایداری در برابر رنج های تاریخی و ندایی برای حفظ ارزش های میهن است.

این عبارت قدرتمند برشی از ترانه ماندگار «وطن» است که با صدای نافذ داریوش اقبالی و قلم توانمند ایرج جنتی عطایی در حافظه جمعی ایرانیان حک شده است. ترانه «وطن» صرفاً یک اثر موسیقایی نیست؛ بلکه بیانیه ای فرهنگی و اجتماعی است که در گذر زمان معناهای تازه ای یافته و همچنان الهام بخش بسیاری از ایرانیان بوده است. تحلیل این عبارت و بستر آن ما را به درکی عمیق تر از بطن هویت ایرانی چالش های تاریخی و آرمان های ملی رهنمون می شود. این مقاله بر آن است تا با کالبدشکافی واژگان کشف لایه های پنهان معنایی و بررسی تاثیرات فرهنگی ابعاد مختلف این جمله کلیدی و جایگاه آن را در ادبیات و موسیقی معاصر ایران به صورت جامع و تخصصی مورد واکاوی قرار دهد. از ریشه های خلق این شاهکار تا بازتاب های آن در جامعه هر جزء از این عبارت به دقت تحلیل خواهد شد تا پرده از پیچیدگی ها و غنای معنایی آن برداشته شود.

ریشه و منبع: آفرینش یک شاهکار ملی

خلق آثاری که در گذر زمان ماندگار می شوند و به بخشی جدایی ناپذیر از هویت یک ملت تبدیل می گردند محصول تلاقی استعدادهای درخشان و شرایط اجتماعی و تاریخی خاص است. ترانه «وطن» از جمله همین آثار است که با ترکیب شعر موسیقی و صدای بی همتا به یک نماد ملی بدل شده است. درک عمیق عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» مستلزم شناخت زمینه های آفرینش این اثر و نقش آفرینان آن است.

آهنگ وطن و جایگاه آن در موسیقی ایران

ترانه «وطن» (که با نام «بوی گندم» نیز شناخته می شود) نه تنها در کارنامه هنری داریوش اقبالی نقطه عطفی است بلکه جایگاهی بی بدیل در موسیقی پاپ اعتراضی ایران دارد. این ترانه در دهه ۱۳۵۰ شمسی در اوج مبارزات سیاسی و اجتماعی و در فضایی از امید و یأس سروده و اجرا شد. محتوای آن فراتر از یک ترانه عاشقانه یا تفریحی ندایی پرشور برای آزادی عدالت و عشق به میهن بود. این ترانه به سرعت به سروده ای مشترک برای تمام اقشار جامعه از روشنفکران تا مردم عادی تبدیل شد و توانست احساسات و دغدغه های مشترک یک ملت را بازتاب دهد. قدرت آن در این بود که توانست زخم ها و آرزوهای پنهان جامعه را به زبانی شیوا و رسا بیان کند و همین امر آن را به یکی از مهم ترین آثار موسیقایی با مضمون اجتماعی و سیاسی در تاریخ ایران تبدیل کرده است. «وطن» تنها یک ترانه نیست بلکه روایتی از تاریخ معاصر ایران است که نسل به نسل منتقل شده و همچنان با همان قدرت اولیه با مخاطب ارتباط برقرار می کند. پیام هایی چون مقاومت امید به آینده ای بهتر و دلبستگی عمیق به سرزمین مادری از مولفه های اصلی این اثر به شمار می روند که در میان آهنگ های داریوش اقبالی جایگاه ویژه ای دارند.

داریوش اقبالی: صدای ماندگار یک نسل

نقش داریوش اقبالی در جاودانه ساختن ترانه «وطن» غیرقابل انکار است. صدای بم پرقدرت و حماسی او نه تنها کلمات ایرج جنتی عطایی را به گوش شنوندگان رساند بلکه به آن ها جان و روح بخشید. داریوش با شیوه منحصربه فرد خوانندگی خود توانست عمق درد و امید نهفته در شعر را به مخاطب منتقل کند. او به نمادی از صدای مردم صدای اعتراض و صدای عشق به میهن تبدیل شد. اجرای او از «وطن» فراتر از یک خوانندگی صرف نوعی روایتگری پرشور بود که هر کلمه را با تمام وجود و با حسی عمیق ادا می کرد. این حس مشترک بین خواننده و شنونده یکی از دلایل اصلی ماندگاری و تاثیرگذاری این اثر است. داریوش در طول سالیان متمادی با حفظ تعهد خود به مضامین اجتماعی و انسانی جایگاه خود را به عنوان یکی از ستون های موسیقی اعتراضی و اجتماعی ایران تثبیت کرده و اشعار حماسی داریوش بخشی از میراث هنری اوست که در آثارش به وفور دیده می شود.

ایرج جنتی عطایی: خالق کلمات پربار

خلاقیت و قریحه ایرج جنتی عطایی در سرودن شعر «وطن» بستر اصلی این شاهکار را فراهم آورد. او یکی از برجسته ترین ترانه سرایان معاصر ایران است که با تسلط بر ادبیات فارسی و درکی عمیق از جامعه توانسته اشعاری با لایه های معنایی گسترده و ماندگار بیافریند. سبک شعری او در «وطن» تلفیقی از زبان ساده و در عین حال عمیق استعارات غنی و ارجاعات تاریخی و فرهنگی است. او کلماتی را به کار می گیرد که هر ایرانی با آن ها ارتباط برقرار می کند اما در پس این سادگی معانی پیچیده و چندوجهی نهفته است. جنتی عطایی به خوبی توانسته دغدغه های یک ملت را در قالب واژگان جاری سازد و با بهره گیری از نمادها و ایماژهای قدرتمند پیامی را به مخاطب منتقل کند که نه تنها در زمان خود بلکه در دهه های بعد نیز تازگی و اعتبار خود را حفظ کرده است. شعر وطن داریوش نمودی از نبوغ او در ترانه سرایی است که از آن به عنوان یکی از قله های ادبیات ترانه معاصر ایران یاد می شود.

ترانه «وطن» نه تنها یک اثر هنری بلکه آیینه ای تمام نما از دغدغه ها و آرمان های یک ملت در یکی از حساس ترین دوره های تاریخی آن است.

کالبدشکافی واژگان: لایه های معنایی ای همه حرف وصیت نامه اش

برای درک کامل عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» لازم است هر جزء آن را به صورت مجزا تحلیل کرده و سپس به ارتباط آن ها با یکدیگر و بستر کلی شعر بپردازیم. این رویکرد تحلیلی امکان کشف ابعاد پنهان و عمق معنایی این عبارت را فراهم می آورد.

تحلیل جزء به جزء عبارت

این عبارت کوتاه اما پرمغز از سه جزء اصلی تشکیل شده که هر یک بار معنایی خاصی دارند و در کنار هم مفهومی جامع و چندوجهی را خلق می کنند. معنی ای همه حرف وصیت نامه اش را باید در مجموع این اجزا جستجو کرد.

ای: ندایی برای خطاب

واژه «ای» در اینجا یک حرف ندا است که به منظور خطاب قرار دادن به کار رفته است. اما خطاب به چه کسی یا چه چیزی؟ در بستر ترانه «وطن» این «ای» می تواند چندین معنا داشته باشد:

• خطاب به وطن (کشور): به عنوان یک موجودیت زنده رنج کشیده و در عین حال الهام بخش. این خطاب احساس دلبستگی عمیق به سرزمین را بیان می کند.
• خطاب به تاریخ: به گذشته ای پرفراز و نشیب پر از افتخار و شکست که درس ها و عبرت های فراوانی دارد.
• خطاب به مردم: به نسل های کنونی و آینده که باید وارث این وصیت نامه باشند و مسئولیت حفظ آن را بر عهده بگیرند.
• خطاب به وجدان جمعی: یک ندای درونی که از اعماق آگاهی جمعی یک ملت برمی خیزد.

این واژه یک بار عاطفی قوی به عبارت می بخشد و آن را از یک جمله صرفاً خبری به یک ندای عمیق و پرشور تبدیل می کند.

همه حرف: جامعیت و چکیده

ترکیب «همه حرف» بر جامعیت و کمال یک پیام یا مفهوم تاکید دارد. «حرف» در اینجا به معنای صرفاً کلام یا سخن نیست بلکه به معنای پیام اندیشه تجربه یا خلاصه ای از یک موجودیت است. وقتی گفته می شود «همه حرف» یعنی:

• چکیده و عصاره: این وصیت نامه شامل تمام آنچه است که باید دانست تمام آنچه که مهم است و تمام آنچه که در طول تاریخ انباشته شده است.
• تمامیت و کمال: هیچ چیز ناگفته ای باقی نمانده است؛ همه چیز در این وصیت نامه گنجانده شده است.
• اهمیت فوق العاده: این پیام نه تنها جامع بلکه حیاتی و اساسی است و باید به آن با نهایت دقت توجه شود.

این تاکید وزن و اعتبار خاصی به «وصیت نامه» می بخشد و اهمیت آن را دوچندان می کند. «همه حرف» نشان دهنده فشردگی و غنای اطلاعاتی است که در قالب وصیت نامه ارائه می شود.

وصیت نامه اش: میراثی گرانبها

«وصیت نامه» به معنی لغوی سندی حقوقی است که در آن فرد متوفی دستورات خود را در مورد اموال دارایی ها و مسائل دیگر پس از مرگش بیان می کند. اما در این شعر کاربرد آن استعاری و عمیق تر است:

1. میراث معنوی: این وصیت نامه نه میراث مادی بلکه مجموعه ای از درس ها تجربه ها آرمان ها ارزش ها و هشدارهای اخلاقی و تاریخی است.
2. پیامی برای آیندگان: وصیت نامه همیشه خطاب به نسل های بعدی است. این «وصیت نامه» نیز پیامی است از گذشته برای آینده از گذشتگان برای آیندگان که باید آن را درک کنند و به کار بندند.
3. مسئولیت و تعهد: دریافت کننده وصیت نامه در قبال مفاد آن مسئول است. این عبارت مسئولیتی سنگین را بر دوش مخاطب می گذارد.
4. وصیت نامه کیست؟ همانند «ای» «اش» (مالکیت) نیز چندوجهی است. می تواند وصیت نامه کشور تاریخ شهدای راه وطن یا حتی روح جمعی و وجدان آگاه یک ملت باشد که تمام رنج ها و درس هایش را در این قالب بیان می کند. مفهوم وصیت نامه در شعر اغلب فراتر از بار حقوقی آن به بیان آرزوها و آرمان های والای یک هویت جمعی می پردازد.

ترکیب این سه جزء تصویری از یک پیام جامع حیاتی و مسئولیت آور را ارائه می دهد که از عمق تاریخ و هویت ملی سرچشمه می گیرد و به آینده ای نامعلوم نگریسته است.

پیوند با مصرع بعدی: پاره پاره پیکر شهنامه اش

اوج شکوه و پیچیدگی معنایی عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» زمانی آشکار می شود که آن را در کنار مصرع بعدی «پاره پاره پیکر شهنامه اش» مورد تحلیل قرار دهیم. این دو مصرع نه تنها از نظر ساختار شعری مکمل یکدیگرند بلکه پیوندی عمیق در لایه های معنایی دارند. معنی پاره پاره پیکر شهنامه اش در تقابل و تکمیل «وصیت نامه» روشن می شود.

«شهنامه» بی شک اشاره ای مستقیم به شاهنامه فردوسی اثر سترگ حکیم ابوالقاسم فردوسی است که شناسنامه هویت ملی و حافظه تاریخی ایرانیان به شمار می رود. شاهنامه روایتگر اسطوره ها پهلوانی ها فراز و نشیب های پادشاهان و حوادث تاریخی ایران از آغاز تا فروپاشی ساسانیان است. این اثر نماد وحدت ملی زبان فارسی و فرهنگ غنی ایرانی است.

حال عبارت «پاره پاره پیکر شهنامه اش» تصویری تلخ و دردناک ارائه می دهد. «پیکر پاره پاره» نمادی از آسیب دیدگی گسست و تلاشی است که بر هویت و تاریخ ایران رفته است. این پاره پاره شدن می تواند به جنبه های مختلفی اشاره داشته باشد:

• تقسیم و تجزیه سرزمینی: از دست رفتن بخش هایی از خاک ایران در طول تاریخ.
• فراموشی و تحریف تاریخ: نادیده گرفتن یا بازنویسی بخش هایی از هویت و تاریخ ملی.
• آسیب های فرهنگی: صدمات وارده بر زبان آداب و رسوم و ارزش های فرهنگی ایران.
• جنگ ها و تهاجمات: زخم هایی که تجاوزات بیرونی و کشمکش های داخلی بر پیکر ملت وارد کرده اند.

ارتباط میان «وصیت نامه» و «شهنامه پاره پاره» بسیار حیاتی است:

1. وصیت نامه به عنوان راهکار: اگر «شهنامه» نماد تاریخ و هویت آسیب دیده است «وصیت نامه» می تواند راهکار و پیامی برای ترمیم این آسیب ها حفظ باقیمانده و بازسازی هویت ملی باشد. این وصیت نامه چکیده تجربه ها و دروسی است که از همان تاریخ پرفراز و نشیب (شهنامه) به دست آمده تا از تکرار فجایع جلوگیری کند.
2. تقابل و تضاد: در یک نگاه وصیت نامه (یکپارچه جامع) در تقابل با شهنامه (پاره پاره متلاشی) قرار می گیرد. وصیت نامه می کوشد انسجام از دست رفته را بازیابد.
3. مسئولیت تاریخی: این پیوند بار مسئولیت را بر دوش مخاطب سنگین تر می کند. ما نه تنها باید به «همه حرف وصیت نامه» گوش فرا دهیم بلکه باید بکوشیم تا «پیکر پاره پاره شهنامه» را التیام بخشیم و از نو بسازیم.

بنابراین عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» در این بافتار نه تنها به میراثی معنوی اشاره دارد بلکه تلویحاً وضعیت دردناک تاریخ و هویت ایرانی را نیز به تصویر می کشد و راهی برای آینده ای بهتر را نشان می دهد. تحلیل آهنگ وطن داریوش بدون درک این ارتباط عمیق ناقص خواهد بود.

لایه های پنهان و پیام های عمیق تر

عمیق تر شدن در عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» و ارتباط آن با مصرع بعدی ما را به کشف لایه های معنایی پنهانی رهنمون می شود که فراتر از تفسیر لغوی به هسته مرکزی هویت تاریخ و آرمان های یک ملت پیوند خورده است. این لایه ها به ترانه «وطن» عمق و جاودانگی می بخشند.

نمادگرایی ملی و تاریخی

این عبارت در اصل یک نماد قدرتمند از هویت ملی ایرانیان است. «وصیت نامه» در اینجا چکیده ای از تمام آنچه است که یک ایرانی را ایرانی می کند:

• فرهنگ و تمدن غنی: میراث هزاران ساله ایران از هنر و معماری تا فلسفه و ادبیات در این وصیت نامه گنجانده شده است.
• مقاومت و پایداری: این وصیت نامه روایت گر مقاومت در برابر هجوم ها ظلم ها و چالش های بی شماری است که ایران در طول تاریخ خود با آن ها روبرو بوده است.
• وحدت ملی: با وجود تمام اختلافات و پراکندگی ها وصیت نامه ندایی برای حفظ همبستگی و یکپارچگی ملی است.
• شهادت و فداکاری: می توان «وصیت نامه» را نمادی از پیام شهیدان و فداکارانی دانست که جان خود را در راه حفظ این مرز و بوم فدا کرده اند. این مفهوم به ویژه در ارتباط با «پیکر پاره پاره شهنامه» اهمیت می یابد زیرا بسیاری از این شهدا برای جلوگیری از پاره پاره شدن بیشتر این پیکر فداکاری کرده اند. نمادگرایی در شعر وطن ابعاد مختلف این فداکاری ها و مسئولیت های ملی را به نمایش می گذارد.

این عبارت به خواننده یا شنونده یادآوری می کند که او وارث یک تاریخ پررنج و پر افتخار است و مسئولیت حفظ این میراث بر دوش اوست.

ارتباط با شاهنامه فردوسی

همانطور که پیش تر اشاره شد «شهنامه» ارجاعی صریح به شاهنامه فردوسی است. اما چرا «پیکر» آن «پاره پاره» شده است؟ این پرسش ما را به عمق بیشتری از پیام شعر می برد.

• آسیب های وارد بر حافظه ملی: «پاره پاره شدن پیکر شهنامه» می تواند نمادی از آسیب هایی باشد که به حافظه تاریخی ملت وارد شده است؛ تحریف ها سانسورها و تلاش برای گسست از ریشه های فرهنگی.
• تجزیه هویت: در دوره هایی از تاریخ هویت ایرانی دستخوش بحران ها و تشتت ها شده است. این پاره پاره شدن بازتابی از این بحران هویت است.
• پیام فردوسی: خود فردوسی نیز در شاهنامه بارها از رنج ها و آسیب های وارده بر ایران سخن گفته و همواره دغدغه حفظ زبان و هویت ملی را داشته است. این مصرع گویی ادامه ای بر دغدغه های اوست.

«وصیت نامه» در اینجا می تواند به عنوان تجمیعی از خرد و تجربیات فردوسی و دیگر بزرگان ایران زمین در طول اعصار برای مقابله با این پاره پاره شدن و حفظ یکپارچگی فرهنگی و تاریخی مطرح شود. این وصیت نامه ندایی برای بازگشت به ریشه ها و ارزش های اصیل ایرانی است تا فردوسی و شهنامه در شعر معاصر به عنوان چراغ راهی برای احیای هویت ملی شناخته شوند.

مفهوم وصیت در بستر اجتماعی و سیاسی

فراتر از معنای ادبی و تاریخی «وصیت نامه» در این ترانه بار سیاسی و اجتماعی عمیقی نیز دارد.

• پیامی برای نسل های بعدی: وصیت نامه معمولاً برای آیندگان نوشته می شود. این عبارت ندایی است که از گذشته برخاسته و خطاب به نسل جوان آن ها را به درک مسئولیت خود در قبال میهن دعوت می کند.
• انعکاس روح مقاومت: در شرایطی که ترانه «وطن» خلق شد جامعه ایران با چالش های بسیاری روبرو بود. «وصیت نامه» در این بستر نمادی از روح مقاومت و پایداری در برابر ظلم ستم و فشارهای سیاسی است. این پیام دعوت به ایستادگی و دفاع از حقوق و آزادی هاست.
• دعوت به حفظ میراث: وصیت نامه بر لزوم حفظ میراث گذشتگان تاکید دارد. این میراث می تواند شامل تمام دستاوردهای مادی و معنوی ارزش های اخلاقی و انسانی و استقلال و تمامیت ارضی باشد.
• مسئولیت جمعی: این عبارت حس مسئولیت مشترک را در شنونده تقویت می کند. هر فرد ایرانی به نوعی وارث این وصیت نامه است و باید در قبال آن احساس تعهد کند. این تعهد به معنای پند گرفتن از گذشته تلاش برای ساختن آینده ای بهتر و جلوگیری از تکرار اشتباهات تاریخی است.

بنابراین «ای همه حرف وصیت نامه اش» در عین ظرافت و ایجاز به مجموعه ای از پیچیده ترین مسائل مربوط به هویت تاریخ و سرنوشت یک ملت اشاره دارد و آن را در قالب یک پیام حیاتی برای بقا و پیشرفت به مخاطب عرضه می کند.

تاثیر فرهنگی و بازتاب در جامعه

هیچ اثر هنری به صورت مجرد ماندگار نمی شود. این آثار با جامعه ارتباط برقرار کرده بر آن تاثیر گذاشته و بازتاب های مختلفی در فرهنگ و وجدان جمعی ایجاد می کنند. ترانه «وطن» و عبارت کلیدی «ای همه حرف وصیت نامه اش» نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

چرا این عبارت و ترانه ماندگار شد؟

ماندگاری «وطن» و قدرت نفوذ عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» دلایل متعددی دارد:

1. همخوانی با دغدغه های زمانه: این ترانه در دوره ای سروده شد که جامعه ایران درگیر تحولات عمیق سیاسی و اجتماعی بود. شعر جنتی عطایی توانست به خوبی آمال رنج ها اعتراضات و آرزوهای مردم را منعکس کند. این همخوانی ارتباطی عمیق بین اثر و مخاطب ایجاد کرد.
2. قدرت شعر و موسیقی در انتقال پیام: ترکیب شعر قدرتمند ایرج جنتی عطایی و صدای حماسی داریوش به گونه ای بود که پیام ها را با نفوذی بی نظیر به قلب مخاطب می رساند. موسیقی ملودی ترانه حسی از امید و حماسه را در کنار غم و درد منتقل می کرد.
3. استفاده از نمادهای ملی: ارجاع به «وصیت نامه» و «شهنامه» از نمادهای عمیق و شناخته شده هویت ایرانی است. این نمادها به شعر عمق و اعتبار بخشیده و آن را به یک اثر فرامحلی و فرازمانی تبدیل کردند.
4. چند وجهی بودن معنا: همانطور که بررسی شد این عبارت لایه های معنایی متعددی دارد که به هر مخاطب اجازه می دهد تا برداشت خود را متناسب با تجربیات و دغدغه هایش از آن داشته باشد. این گشودگی معنایی باعث می شود که اثر همواره تازه و مرتبط به نظر برسد.
5. همدلی و همذات پنداری: ترانه «وطن» و پیام های آن حس همدلی و همذات پنداری گسترده ای را در جامعه ایجاد کرد. مردم خود را در این شعر و صدای داریوش می دیدند و می شنیدند. این حس اشتراک از عوامل اصلی تاثیر آهنگ وطن بر جامعه بوده است.

این عوامل در کنار هم «وطن» را از یک ترانه صرف به یک میراث فرهنگی و اجتماعی تبدیل کردند که همچنان زنده و پویاست.

تفسیرهای مختلف و برداشت های مردمی

با گذشت زمان تفسیرها و برداشت ها از عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» و ترانه «وطن» نیز دچار دگرگونی شده و لایه های جدیدی یافته است:

• نسل های گذشته: برای نسل هایی که در دوران سرایش این ترانه زندگی می کردند این عبارت بیشتر نمادی از مقاومت در برابر استبداد امید به آزادی و دعوت به حفظ ارزش های انقلابی بود.
• نسل های امروز: برای نسل جوان تر که ممکن است با پیشینه تاریخی و اجتماعی ترانه آشنایی کمتری داشته باشند این عبارت می تواند نمادی از هویت گمشده nostalgia برای گذشته ای نامعلوم یا حتی پیامی برای بازسازی و اتحاد در برابر چالش های امروز باشد. آن ها نیز در پی تحلیل آهنگ وطن داریوش هستند تا ریشه های این اثر را دریابند.
• در ادبیات و هنر: این عبارت و مفاهیم آن الهام بخش بسیاری از هنرمندان نویسندگان و شاعران معاصر بوده است. در ادبیات نقاشی فیلم و حتی در گفتمان های اجتماعی می توان رگه هایی از این تاثیر را مشاهده کرد. این عبارت به یک کد فرهنگی تبدیل شده که با شنیدن آن مجموعه ای از مفاهیم مرتبط با وطن هویت و مقاومت در ذهن تداعی می شود.
• در فعالیت های اجتماعی: در بسیاری از تجمعات و فعالیت های اجتماعی با رویکرد ملی گرایانه یا اعتراضی «وطن» و شعارهای برگرفته از آن به عنوان سروده ای مشترک و انگیزه بخش به کار رفته است. این امر نشان دهنده قدرت این ترانه در بسیج احساسات جمعی و ایجاد همبستگی است.

«ای همه حرف وصیت نامه اش» در هر دوره ای معنایی تازه یافته و خود را با شرایط زمانه وفق داده است. این انعطاف معنایی یکی از دلایل اصلی بقا و تاثیرگذاری مستمر آن در فرهنگ و جامعه ایرانی است. این عبارت پل ارتباطی میان گذشته حال و آینده است که در هر زمانه ای پیامی نو برای مخاطبان خود دارد.

نتیجه گیری: میراثی برای فردا

عبارت «ای همه حرف وصیت نامه اش» تنها یک جمله نیست بلکه ندایی از اعماق تاریخ و فرهنگ ایران است که در قالب هنری بی بدیل به گوش هر ایرانی می رسد. این عبارت به عنوان ستونی از ترانه «وطن» نه تنها به میراث ادبی و موسیقایی ما عمق بخشیده بلکه آیینه ای تمام نما از دغدغه ها رنج ها و آرزوهای یک ملت در گذر زمان است. تحلیل این ترکیب واژگانی ما را به درکی عمیق از اهمیت هویت ملی مسئولیت پذیری تاریخی و لزوم پند گرفتن از گذشته برای ساختن آینده ای روشن تر رهنمون می سازد.

این «وصیت نامه» که شامل تمام «حرف ها» و درس های تاریخ پرفراز و نشیب ماست ما را به تامل درباره «پیکر پاره پاره شهنامه» دعوت می کند. این دو تصویر در کنار یکدیگر تصویری تلخ و در عین حال امیدوارکننده از وضعیت ایران را ارائه می دهند: از یک سو زخم های کهنه و آسیب های وارد بر هویت ملی و از سوی دیگر راهکاری جامع و حیاتی برای التیام این زخم ها و بازسازی آنچه از دست رفته است.

ای همه حرف وصیت نامه اش یادآوری می کند که گذشته چراغ راه آینده است و ما به عنوان وارثان این میراث گرانبها مسئول حفظ احیا و انتقال آن به نسل های آتی هستیم. این مسئولیت فراتر از یک وظیفه صرف یک فرصت است؛ فرصتی برای بازسازی هویت تقویت همبستگی ملی و ساختن ایرانی آبادتر و آزادتر. این عبارت دعوتی است دائمی به اندیشیدن عمل کردن و پاسداری از ارزش هایی که ایران را در طول تاریخ زنده و سرافراز نگه داشته اند. باشد که این میراث الهام بخش گام های استوار ما در مسیر ساختن فردایی روشن تر برای این سرزمین باشد.