ام اس

ام اس: بیماری ای که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد

ام اس (Multiple Sclerosis) یا اسکلروز چندگانه یک بیماری خودایمنی مزمن است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین (myelin sheath) که سلول های عصبی را در مغز و نخاع می پوشاند حمله می کند. غلاف میلین مانند عایق عمل می کند و به انتقال سریع سیگنال های عصبی کمک می کند. با آسیب به غلاف میلین, انتقال سیگنال ها مختل می شود و علائم مختلفی در بیمار ظاهر می شود.

ام اس می تواند در هر سنی رخ دهد اما معمولا در سنین 20 تا 40 سالگی تشخیص داده می شود. این بیماری بیشتر در زنان نسبت به مردان دیده می شود. علت دقیق ام اس هنوز مشخص نیست اما عوامل ژنتیکی محیطی و ویروسی در بروز آن نقش دارند.

علائم ام اس

علائم ام اس می توانند بسیار متنوع باشند و بسته به محل آسیب در سیستم عصبی مرکزی متفاوت هستند. برخی از علائم رایج ام اس عبارتند از:

• اختلالات حسی: احساس گزگز بی حسی سوزش درد یا مورمور شدن در اندام ها
• اختلالات حرکتی: ضعف عضلانی خستگی لرزش اسپاسم عضلانی مشکلات تعادل و راه رفتن
• اختلالات بینایی: تاری دید دوبینی از دست دادن بینایی در یک چشم درد در چشم
• اختلالات شناختی: مشکلات تمرکز حافظه تصمیم گیری و تغییرات خلق و خو
• اختلالات روده و مثانه: بی اختیاری در روده و مثانه
• اختلالات جنسی: مشکلات نعوظ و ارگاسم
• خستگی: این یکی از علائم رایج ام اس است که می تواند به طور قابل توجهی در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند.

توجه: علائم ام اس می توانند به طور ناگهانی یا تدریجی شروع شوند و ممکن است دائمی یا موقتی باشند. شدت علائم نیز می تواند متفاوت باشد.

تشخیص ام اس

تشخیص ام اس می تواند دشوار باشد زیرا علائم آن می تواند شبیه به بیماری های دیگر باشد. برای تشخیص این بیماری معاینه فیزیکی بررسی سابقه پزشکی بیمار و تست های تصویربرداری مثل MRI انجام می شود. تست های آزمایشگاهی نیز ممکن است برای رد سایر بیماری ها استفاده شوند.

معمولا چندین حمله (Relapse) از ام اس رخ می دهد تا پزشک بتواند تشخیص قطعی بدهد. هر حمله به طور معمول چندین روز تا چند هفته طول می کشد و علائم بعد از آن به طور کامل یا جزئی از بین می روند.

درمان ام اس

درمان ام اس به طور کامل بیماری را درمان نمی کند اما می تواند علائم را تسکین دهد پیشرفت بیماری را کندتر کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

برخی از روش های درمانی ام اس عبارتند از:

• داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی: این داروها فعالیت سیستم ایمنی را کاهش داده و از حمله به غلاف میلین جلوگیری می کنند.
• داروهای کورتیکواستروئید: این داروها التهاب را کاهش داده و علائم را تسکین می دهند.
• داروهای ضد افسردگی: این داروها می توانند به کاهش خستگی و تغییرات خلق و خو کمک کنند.
• داروهای ضد تشنج: این داروها می توانند به کاهش اسپاسم عضلانی کمک کنند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات و بهبود تعادل و راه رفتن کمک کند.
• گفتاردرمانی: گفتاردرمانی می تواند به بهبود تلفظ و بلع کمک کند.
• کاردرمانی: کاردرمانی می تواند به انجام فعالیت های روزمره و شغل کمک کند.

پیشگیری از ام اس

علت دقیق ام اس هنوز مشخص نیست بنابراین راهکار قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به ام اس را کاهش دهند:

• رژیم غذایی سالم: مصرف سبزیجات و میوه ها و اجتناب از غذاهای پرچرب و فرآوری شده.
• ورزش منظم: ورزش به تقویت سیستم ایمنی و کاهش استرس کمک می کند.
• محدود کردن قرار گرفتن در معرض دود سیگار: دود سیگار می تواند به سیستم ایمنی آسیب رسانده و خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهد.
• مدیریت استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند.
• خواب کافی: خواب کافی به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.

راهکارهای خانگی برای بهبود علائم ام اس

توجه: این راهکارهای خانگی فقط برای تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار مفید هستند و جایگزین درمان های پزشکی نیستند. قبل از استفاده از هر نوع راهکار خانگی با پزشک مشورت کنید.

• ماساژ: ماساژ می تواند به کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود گردش خون کمک کند.
• یوگا: یوگا می تواند به کاهش استرس و بهبود انعطاف پذیری کمک کند.
• مدیتیشن: مدیتیشن می تواند به کاهش استرس و بهبود تمرکز کمک کند.
• حمام آب گرم: حمام آب گرم می تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند.
• مصرف چای گیاهی: برخی چای گیاهی مثل چای بابونه و چای زنجبیل می توانند به کاهش التهاب و بهبود علائم ام اس کمک کنند.

جدول علائم ام اس

علائم	توضیحات
اختلالات حسی	احساس گزگز بی حسی سوزش درد یا مورمور شدن در اندام ها
اختلالات حرکتی	ضعف عضلانی خستگی لرزش اسپاسم عضلانی مشکلات تعادل و راه رفتن
اختلالات بینایی	تاری دید دوبینی از دست دادن بینایی در یک چشم درد در چشم
اختلالات شناختی	مشکلات تمرکز حافظه تصمیم گیری و تغییرات خلق و خو
اختلالات روده و مثانه	بی اختیاری در روده و مثانه
اختلالات جنسی	مشکلات نعوظ و ارگاسم
خستگی	خستگی مفرط که می تواند در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند.

نتیجه گیری

ام اس یک بیماری مزمن است که می تواند به طور قابل توجهی در زندگی افراد تاثیر بگذارد. با این حال با درمان به موقع و مداوم و توجه به شیوه زندگی سالم می توان علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

پرسش و پاسخ

1. آیا ام اس مسری است؟
خیر ام اس مسری نیست و از طریق تماس با بیمار انتقال نمی یابد.

2. آیا ام اس قابل درمان است؟
ام اس به طور کامل قابل درمان نیست اما با درمان به موقع و مداوم می توان علائم را کاهش داده و پیشرفت بیماری را کندتر کرد.

3. چه راهکارهایی برای کاهش خطر ابتلا به ام اس وجود دارد؟
رژیم غذایی سالم ورزش منظم محدود کردن قرار گرفتن در معرض دود سیگار مدیریت استرس و خواب کافی می توانند خطر ابتلا به ام اس را کاهش دهند.