اطلاعات شناسنامه ای قرص لوپرامید

لوپرامید یک داروی ضد اسهال است که با کند کردن حرکت روده و کاهش دفعات اجابت مزاج به کنترل علائم اسهال کمک می کند. این ترکیب دارویی از طریق تاثیر بر گیرنده های اپیوئیدی در دیواره روده عمل کرده و برای مدیریت اسهال حاد و مزمن از جمله اسهال ناشی از سندروم روده تحریک پذیر کاربرد دارد.

اسهال عارضه ای شایع است که می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عفونت های باکتریایی ویروسی یا انگلی و همچنین اختلالات دستگاه گوارش باشد. در حالی که بسیاری از موارد اسهال به خودی خود بهبود می یابند در برخی شرایط نیاز به مداخله دارویی برای کنترل علائم و پیشگیری از دهیدراسیون و عوارض جانبی آن ضروری است. این عامل دارویی به عنوان یک راهکار موثر برای کاهش دفعات و حجم مدفوع بهبود قوام آن و تسکین ناراحتی های گوارشی مرتبط با اسهال شناخته می شود. شناخت دقیق ویژگی های این دارو برای مصرف ایمن و موثر آن حیاتی است.

اطلاعات شناسنامه ای قرص لوپرامید

لوپرامید (Loperamide) به عنوان یک داروی ضد اسهال با عملکرد طولانی مدت شناخته می شود که برای کنترل اسهال غیر اختصاصی و مزمن از جمله موارد ناشی از بیماری های التهابی روده یا گاستروانتریت کاربرد دارد. این ترکیب دارویی نخستین بار در سال ۱۹۶۹ سنتز شد و در سال ۱۹۷۶ به عنوان یک راهکار درمانی مورد استفاده پزشکی قرار گرفت. ساختار شیمیایی این دارو C29H33ClN2O2 است و در گروه مولکول های کوچک (small molecule) طبقه بندی می شود. از داروهای هم گروه آن می توان به بیسموت سیترات و دیفنوکسیلات اشاره کرد.

این دارو به اشکال دارویی مختلفی از جمله قرص کپسول و شربت در دسترس است که هر یک برای سهولت مصرف در شرایط خاص طراحی شده اند. با توجه به خواص فارماکولوژیک این عامل درمانی در موارد غیر درمانی و سوءمصرف نیز برخی افراد برای کنترل علائم ترک اپیوئیدها یا ایجاد سرخوشی از آن استفاده می کنند که می تواند با عوارض جانبی خطرناک و جدی همراه باشد. از این رو مصرف این ماده دارویی باید همواره تحت نظارت پزشک و با رعایت دقیق دستورالعمل های پزشکی صورت گیرد.

عنوان	توضیحات
چکیده راهگشای دارو	این دارو یک عامل ضد اسهال طولانی اثر است که برای کنترل اسهال غیراختصاصی و اسهال مزمن ناشی از بیماری التهابی روده یا گاستروانتریت استفاده می شود.
نام دارو	این دارو با نام لوپرامید (loperamide) شناخته می شود.
بک گراند دارو	این دارو برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ سنتز شد و در سال ۱۹۷۶ مورد استفاده پزشکی قرار گرفت.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (small molecule) است.
گروه دارو	یک داروی تایید شده است.
فرمول شیمیایی	C29H33ClN2O2
داروهای هم گروه	بیسموت سیترات و دیفنوکسیلات
فرم های موجود دارو	قرص کپسول و شربت

قرص لوپرامید چیست؟

این عامل درمانی یک داروی مؤثر برای کنترل علائم اسهال است که به گروه آگونیست های گیرنده های مویید (μ-opioid) تعلق دارد. این دارو برخلاف سایر اپیوئیدها به دلیل نفوذ کم به سیستم عصبی مرکزی اثرات مسکن یا اعتیادآور قابل توجهی ندارد و عمدتاً بر روی دستگاه گوارش عمل می کند. این ویژگی آن را به گزینه ای امن تر برای درمان اسهال تبدیل کرده است چرا که خطر بروز عوارض جانبی مرتبط با سیستم عصبی مرکزی را به حداقل می رساند.

مکانیزم اصلی عملکرد آن بر کاهش حرکات پریستالتیک روده متمرکز است. این کاهش سرعت حرکت روده به بدن فرصت بیشتری می دهد تا آب و الکترولیت ها را از مدفوع جذب کند در نتیجه باعث کاهش دفعات و حجم مدفوع و بهبود قوام آن می شود. به این ترتیب این دارو به تسکین فوری علائم اسهال کمک می کند و می تواند کیفیت زندگی بیماران را در طول دوره بیماری بهبود بخشد. همچنین این ترکیب دارویی می تواند تون اسفنکتر مقعد را افزایش دهد که در کاهش بی اختیاری و فوریت در دفع مدفوع موثر است.

مکانیسم اثر

مکانیسم اثر این ترکیب دارویی بر پایه فعالیت آگونیستی آن بر گیرنده های مویید (μ-opioid) در دیواره روده استوار است. با اتصال به این گیرنده ها لوپرامید آزادسازی استیل کولین و پروستاگلاندین ها را مهار می کند. استیل کولین و پروستاگلاندین ها مواد شیمیایی هستند که نقش مهمی در تنظیم حرکات روده (پریستالتیک) و ترشح مایعات در دستگاه گوارش دارند.

مهار این مواد منجر به کاهش پریستالتیک پیشرانه می شود به این معنی که حرکت محتویات روده کندتر صورت می گیرد و زمان عبور روده افزایش می یابد. این افزایش زمان عبور به روده اجازه می دهد تا آب و الکترولیت های بیشتری را از مدفوع جذب کند در نتیجه قوام مدفوع بهبود یافته و دفعات اجابت مزاج کاهش می یابد. علاوه بر این این عامل دارویی می تواند تون اسفنکتر مقعد را افزایش دهد که به کاهش بی اختیاری و فوریت در دفع کمک می کند. این مکانیسم های ترکیبی این دارو را به یک ضد اسهال موثر تبدیل کرده است.

کاربرد قرص لوپرامید

این ترکیب دارویی در درجه اول برای درمان علامتی اسهال حاد و مزمن مورد استفاده قرار می گیرد. موارد مصرف اصلی آن شامل درمان اسهال ناگهانی از جمله اسهال مسافرتی است که به دلیل تغییرات رژیم غذایی استرس یا عفونت های خفیف رخ می دهد. همچنین این عامل دارویی در مدیریت اسهال مداوم در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون نقش دارد. در این موارد این ترکیب دارویی به کاهش دفعات اجابت مزاج و بهبود قوام مدفوع کمک می کند و می تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

علاوه بر این این عامل درمانی برای کاهش میزان ترشحات در بیمارانی که تحت عمل جراحی ایلئوستومی قرار گرفته اند کاربرد دارد. در این بیماران به دلیل تغییر مسیر طبیعی روده ممکن است دفع مایعات و الکترولیت ها از بدن افزایش یابد که این دارو با کاهش حرکت روده به کنترل این ترشحات کمک می کند. لازم به ذکر است که این عامل دارویی تنها علائم اسهال را درمان می کند و بر علت زمینه ای آن (مانند عفونت) تأثیری ندارد؛ بنابراین تشخیص و درمان علت اصلی اسهال باید توسط پزشک صورت گیرد. گاهی اوقات برای کنترل اسهال ناشی از برخی عفونت های ویروسی مانند کرونا نیز از آن استفاده می شود.

روش مصرف قرص لوپرامید

نحوه مصرف این عامل دارویی باید دقیقاً مطابق با دستورالعمل های بروشور دارو یا تجویز پزشک باشد. در صورتی که این دارو بدون نسخه تهیه شده است مطالعه دقیق تمام دستورالعمل های روی بسته بندی محصول ضروری است. دوز مصرفی به ویژه برای کودکان باید توسط پزشک تعیین شود. در صورت خوددرمانی دوز مصرفی برای بزرگسالان نباید از هشت میلی گرم در طول ۲۴ ساعت تجاوز کند تا از بروز عوارض جانبی ناخواسته جلوگیری شود.

بهترین زمان مصرف قرص های جویدنی این دارو زمانی است که معده خالی باشد و این قرص ها باید قبل از بلع کاملاً جویده شوند. برای قرص های سریع حل شونده لازم است دست ها قبل از خارج کردن قرص از بلیستر خشک باشند. قرص را روی زبان قرار داده اجازه دهید کاملاً حل شود و سپس آن را با بزاق ببلعید؛ نیازی به نوشیدن آب نیست و قرص نباید قبل از مصرف له یا شکسته شود. اگر اسهال پس از دو روز بهبود نیافت یا بدتر شد یا علائم جدیدی بروز کرد باید با پزشک مشورت شود. در صورت مصرف تحت نظر پزشک و ادامه اسهال پس از ۱۰ روز اطلاع رسانی به پزشک ضروری است. در صورت فراموشی یک نوبت به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر اینکه نزدیک به زمان دوز بعدی باشد که در این صورت نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید و هرگز دوز را دو برابر نکنید.

شایع ترین عوارض قرص لوپرامید

مصرف این عامل دارویی ممکن است با بروز برخی عوارض جانبی همراه باشد که معمولاً خفیف و گذرا هستند. از جمله شایع ترین این عوارض می توان به سرگیجه خواب آلودگی احساس خستگی و یبوست اشاره کرد. این عوارض اغلب با ادامه مصرف یا تنظیم دوز بهبود می یابند. با این حال اگر این عوارض در درازمدت ادامه پیدا کردند یا شدت گرفتند لازم است فوراً به پزشک معالج اطلاع داده شود تا وضعیت بررسی شود.

در برخی موارد نادر این ترکیب دارویی می تواند عوارض جانبی بسیار جدی تری ایجاد کند که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. این عوارض شامل حالت تهوع یا استفراغ شدید درد شدید معده یا شکم ضربان قلب سریع یا نامنظم سرگیجه شدید و غش می شوند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم مصرف دارو باید بلافاصله متوقف شده و بدون تأخیر به پزشک مراجعه شود. واکنش های آلرژیک جدی به این عامل درمانی بسیار نادر هستند اما در صورت بروز علائمی مانند بثورات پوستی خارش تورم (به ویژه در صورت زبان یا گلو) سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی باید فوراً از اورژانس کمک گرفته شود.

تداخلات دارویی لوپرامید

تداخلات دارویی می توانند بر نحوه عملکرد یک دارو تأثیر بگذارند و یا خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. به همین دلیل بسیار مهم است که پیش از شروع مصرف این عامل دارویی فهرست کاملی از تمام داروهایی که مصرف می کنید شامل داروهای تجویزی داروهای بدون نسخه مکمل های گیاهی و غذایی را در اختیار پزشک یا داروساز قرار دهید. این اقدام به پزشک کمک می کند تا از بروز تداخلات ناخواسته پیشگیری کند و در صورت لزوم دوز داروها را تنظیم نماید یا داروهای جایگزین را پیشنهاد دهد.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این ترکیب دارویی تداخل داشته باشند عبارتند از پراملینتید برخی آنتی بیوتیک ها کلستیرامین ریتوناویر و ساکویناویر. این داروها می توانند جذب متابولیسم یا دفع این عامل درمانی را تحت تأثیر قرار دهند و در نتیجه غلظت آن را در بدن تغییر دهند. علاوه بر این بسیاری از داروها می توانند بر ریتم قلب تأثیر بگذارند و در صورت مصرف همزمان با این عامل درمانی خطر طولانی شدن QT را افزایش دهند. داروهایی مانند آمیودارون کلرپرومازین هالوپریدول متادون موکسی فلوکساسین پنتامیدین پروکائین آمید کینیدین سوتالول تیوریدازین و زیپراسیدون از این دسته اند. همواره از مصرف همزمان چندین دارو بدون مشورت با متخصص خودداری کنید.

موارد احتیاط پیش از مصرف یا منع مصرف

پیش از شروع مصرف این عامل دارویی رعایت نکات احتیاطی خاصی برای کاهش احتمال بروز عوارض جانبی و اطمینان از ایمنی درمان ضروری است. اگر به این ترکیب دارویی یا هر یک از اجزای غیرفعال آن حساسیت دارید باید قبل از مصرف پزشک یا داروساز را مطلع کنید. برخی از محصولات ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشند که می توانند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شوند. همچنین در صورت وجود برخی شرایط پزشکی مصرف این عامل درمانی باید با احتیاط فراوان و تحت نظارت پزشک صورت گیرد یا حتی ممنوع باشد.

این شرایط شامل انسداد روده مدفوع سیاه رنگ یا خونی تب بالا ابتلا به ایدز مشکلات کبدی برخی عفونت های دستگاه گوارش (مانند سالمونلا و شیگلا) و کولیت اولسراتیو حاد می شود. قرص های سریع حل شونده ممکن است حاوی آسپارتام یا فنیل آلانین باشند؛ بنابراین اگر به فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که مستلزم محدود کردن مصرف این مواد است مبتلا هستید مشورت با پزشک در مورد مصرف ایمن این ترکیب دارویی ضروری است. آنتی بیوتیک ها ممکن است به ندرت باعث یک بیماری شدید روده ای به نام کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل شوند که علائم آن شامل اسهال مداوم درد شکم و وجود خون یا مخاط در مدفوع است؛ این عامل دارویی می تواند این وضعیت را بدتر کند بنابراین در صورت مشاهده این علائم از مصرف آن بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. همچنین این دارو ممکن است باعث طولانی شدن فاصله QT و اثر بر ریتم قلب شود لذا در صورت ابتلا به بیماری قلبی قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید.

افراد آسیب پذیر

این ترکیب دارویی یک داروی موثر برای کنترل اسهال است اما ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد و در برخی گروه های آسیب پذیر مصرف آن نیازمند احتیاط بیشتری است. افراد سالمند ممکن است نسبت به عوارض جانبی این عامل درمانی به ویژه تغییرات ریتم قلب حساسیت بیشتری نشان دهند و نیاز به پایش دقیق تری داشته باشند. کودکان نیز می توانند نسبت به اثرات این دارو به خصوص خواب آلودگی حساس تر باشند. توصیه می شود این ترکیب دارویی به کودکان زیر ۱۲ سال داده نشود مگر اینکه پزشک آن را تجویز کرده باشد و استفاده از آن در کودکان زیر ۲ سال به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا خطر عوارض جانبی جدی در این گروه سنی بالاتر است.

در دوران بارداری این عامل درمانی باید تنها در صورت نیاز مبرم و تحت نظارت کامل پزشک استفاده شود زیرا اطلاعات کافی در مورد ایمنی کامل آن برای جنین در دسترس نیست و پزشک باید مزایا و خطرات احتمالی را ارزیابی کند. در دوران شیردهی نیز اگرچه این ترکیب دارویی به شیر مادر منتقل می شود اما بعید است که اثرات نامطلوبی روی شیرخوار داشته باشد. با این حال مشورت با پزشک قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی ضروری است تا از سلامت نوزاد اطمینان حاصل شود و در صورت بروز هرگونه علائم غیرعادی در نوزاد مصرف دارو متوقف گردد.

بیماری های مرتبط با لوپرامید

در صورت ابتلا به برخی بیماری ها مشورت با پزشک قبل از مصرف این ترکیب دارویی ضروری است زیرا این عامل درمانی ممکن است باعث تشدید بیماری های زمینه ای شود یا عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند. از جمله این بیماری ها می توان به مشکلات ریتم قلب اشاره کرد؛ این دارو می تواند بر فعالیت الکتریکی قلب تأثیر بگذارد و در افراد مستعد خطر آریتمی های جدی را افزایش دهد. بیماران مبتلا به HIV یا ایدز نیز باید با احتیاط این عامل دارویی را مصرف کنند زیرا ممکن است در برخی موارد خاص شرایط روده ای آن ها را پیچیده تر کند.

بیماری کبدی نیز یکی دیگر از مواردی است که نیازمند احتیاط است زیرا کبد نقش مهمی در متابولیسم و دفع داروها دارد و اختلال در عملکرد آن می تواند منجر به تجمع این ترکیب دارویی در بدن و افزایش خطر عوارض جانبی شود. مشکلات معده یا روده از قبیل اسهال خونی انتروکولیت ناشی از باکتری و کولیت اولسراتیو نیز از موارد منع مصرف نسبی یا نیازمند احتیاط ویژه هستند زیرا این عامل درمانی با کند کردن حرکت روده می تواند دفع عوامل بیماری زا را به تأخیر اندازد و وضعیت بیماری را بدتر کند. در تمام این موارد ارزیابی دقیق توسط پزشک برای تعیین ایمنی و ضرورت مصرف این دارو حیاتی است.

لوپرامید با کاهش جریان مایعات و الکترولیت ها به داخل روده و کاهش سرعت حرکت روده به کنترل اسهال کمک می کند. این دارو تنها علائم را درمان می کند و بر علت زمینه ای اسهال تأثیری ندارد.

بارداری و شیردهی

مصرف این عامل دارویی در دوران بارداری باید با احتیاط فراوان و تنها در صورت لزوم مبرم و زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. اگرچه مطالعات کافی و کنترل شده ای بر روی زنان باردار انجام نشده است اما در برخی منابع این دارو در رده B بارداری طبقه بندی شده است. این بدان معناست که مطالعات حیوانی شواهدی از خطر برای جنین نشان نداده اند اما مطالعات انسانی کافی برای رد این خطر وجود ندارد یا مطالعات حیوانی عوارض جانبی را نشان داده اند که در مطالعات انسانی تأیید نشده اند. تصمیم برای تجویز آن در دوران بارداری باید با ارزیابی دقیق مزایای بالقوه برای مادر در مقابل خطرات احتمالی برای جنین توسط پزشک صورت گیرد.

در مورد شیردهی این ترکیب دارویی به مقدار کمی به شیر مادر منتقل می شود. با این حال انتظار نمی رود که این مقادیر کم اثرات نامطلوبی بر روی شیرخوار داشته باشند. با وجود این توصیه می شود که مادران شیرده قبل از مصرف این عامل دارویی با پزشک خود مشورت کنند. پزشک می تواند با توجه به وضعیت سلامتی مادر و شیرخوار بهترین تصمیم را اتخاذ کند و در صورت لزوم توصیه های لازم برای پایش نوزاد از نظر بروز هرگونه عارضه مانند خواب آلودگی را ارائه دهد.

نام برندهای قرص لوپرامید

این ترکیب دارویی با نام های تجاری مختلفی در سراسر جهان به فروش می رسد که هر یک توسط شرکت های داروسازی متفاوتی تولید می شوند. این تنوع در نام های تجاری به دلیل ثبت اختراع و مجوزهای بازاریابی در کشورهای مختلف است. شناخت این نام ها می تواند برای بیماران و متخصصان بهداشت و درمان مفید باشد به خصوص زمانی که به دنبال یک فرمولاسیون خاص یا در سفر به کشورهای دیگر هستند. این نام ها اگرچه متفاوتند اما همگی حاوی ماده فعال لوپرامید هستند و عملکرد مشابهی در درمان اسهال دارند.

برخی از نام های تجاری شناخته شده این عامل دارویی عبارتند از: لوپرامید (نام ژنریک که در بسیاری از کشورها نیز به عنوان نام تجاری استفاده می شود) ویالوپرا آمی لوپرا لومیدکس لوپوتیل آپو لوپرامید دیامود (diamode) و ایمودیوم (Imodium) که یکی از پرکاربردترین و شناخته شده ترین نام های تجاری آن در سطح بین المللی است. این نام های تجاری دسترسی به این داروی مهم را در بازارهای دارویی مختلف تسهیل می کنند و به بیماران امکان می دهند تا محصول مورد نیاز خود را با توجه به دسترسی و ترجیحات منطقه ای انتخاب کنند.

قیمت قرص لوپرامید

این عامل دارویی به طور کلی یک داروی ارزان قیمت محسوب می شود و به راحتی در داروخانه ها قابل تهیه است. قیمت مناسب این ترکیب دارویی آن را به گزینه ای در دسترس برای طیف وسیعی از بیماران تبدیل کرده و به مدیریت علائم اسهال در جوامع مختلف کمک شایانی می کند. ارزان بودن این عامل درمانی نه تنها بار مالی را از دوش بیماران برمی دارد بلکه به افزایش دسترسی به مراقبت های بهداشتی اولیه در زمینه کنترل اسهال نیز کمک می کند.

این قیمت گذاری مناسب به دلیل قدمت این دارو و وجود نسخه های ژنریک متعدد در بازار است. زمانی که یک دارو از انحصار ثبت اختراع خارج می شود شرکت های دیگر می توانند نسخه های ژنریک آن را تولید کنند که معمولاً با هزینه کمتری به بازار عرضه می شوند. این رقابت منجر به کاهش قیمت کلی دارو می شود و آن را برای عموم مردم مقرون به صرفه می سازد. بنابراین بیماران می توانند با اطمینان خاطر این عامل درمانی را برای مدیریت اسهال تهیه کنند بدون اینکه نگرانی عمده ای بابت هزینه های آن داشته باشند.

لوپرامید به گیرنده های اپیوئیدی در دیواره روده متصل می شود و با مهار آزادسازی استیل کولین و پروستاگلاندین ها پریستالتیک روده را کاهش می دهد.

سوالات متداول

مدت اثر قرص لوپرامید چقدر است؟

مدت اثر این عامل دارویی معمولاً بین ۸ تا ۱۲ ساعت است. این دارو با کند کردن حرکت روده به کنترل اسهال کمک می کند و اثرات آن به صورت تدریجی ظاهر می شود و تا چندین ساعت پس از مصرف ادامه دارد. البته این مدت زمان می تواند بسته به دوز مصرفی و پاسخ فردی متفاوت باشد.

آیا مصرف لوپرامید با الکل مجاز است؟

مصرف همزمان این عامل دارویی با الکل توصیه نمی شود. الکل می تواند عوارض جانبی این دارو مانند سرگیجه و خواب آلودگی را تشدید کند و بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد لذا بهتر است در طول دوره مصرف این دارو از نوشیدن الکل خودداری شود.

در صورت مصرف بیش از حد لوپرامید چه باید کرد؟

مصرف بیش از حد این عامل دارویی می تواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جدی مانند یبوست شدید انسداد روده مشکلات قلبی (از جمله طولانی شدن QT و آریتمی های کشنده) و علائم عصبی مرکزی شود. در صورت مصرف بیش از حد باید فوراً به اورژانس مراجعه کرد و تحت مراقبت های پزشکی قرار گرفت.

آیا لوپرامید بدون نسخه قابل تهیه است؟

بله این عامل دارویی در بسیاری از کشورها و ایران به عنوان داروی بدون نسخه (OTC) در دسترس است و می توان آن را بدون نیاز به نسخه پزشک از داروخانه ها تهیه کرد. با این حال توصیه می شود قبل از مصرف بروشور دارو را به دقت مطالعه کرده و در صورت وجود بیماری های زمینه ای با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

حداکثر مدت زمان مصرف قرص لوپرامید چقدر است؟

برای اسهال حاد مصرف این عامل دارویی معمولاً نباید بیش از دو روز بدون مشورت با پزشک ادامه یابد. در صورت عدم بهبود یا بدتر شدن علائم پس از این مدت یا در صورت بروز تب و مدفوع خونی باید فوراً به پزشک مراجعه شود. برای اسهال مزمن مصرف طولانی مدت باید فقط تحت نظارت و تجویز پزشک صورت گیرد.